ΤΟ ΡΟΛΟ ΜΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΡΩ

της Μαρίας Σούμπερτ 

Η 56η ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney διαδραματίζεται στην Πολυνησία, σε μια άχρονη εποχή, όταν θεοί και δαίμονες ήταν πραγματικοί και ο κόσμος κινδύνευε να καταστραφεί από τις κατεργαριές ενός ημίθεου, του Μάουι. Μα τι απαράδεκτος τύπος, θα σκεφτεί κανείς! Δε φτάνει που κλέβει τα νύχια της γιαγιάς του –δίνοντας στους ανθρώπους τη φωτιά-, που επιβράδυνε τον ήλιο για να προλαβαίνουν οι άνθρωποι να ζουν την ημέρα, έρχεται τώρα για τις ανάγκες του σεναρίου κλέβει την καρδιά της θεάς Τε Φίτι. Τότε αρχίζει η καταστροφή. Ο Μάουι συχνά εμφανίζεται στην πολυνησιακή μυθολογία ως κατεργάρης ημίθεος. Τι τον κάνει όμως κατεργάρη; Η ταινία δείχνει ένα θραύσμα μονάχα της μεγάλης του εγκατάλειψης από τη στιγμή που γεννήθηκε.
           
Η ήδη μεγάλη σε ηλικία μητέρα του, τον γέννησε πρόωρα και πίστεψε πως ήταν πεθαμένος. Από τη θλίψη της τον τύλιξε στα μαλλιά της και τον έριξε στη θάλασσα, χωρίς να τον θάψει με τις απαραίτητες τιμές. Το μωρό όμως δεν είχε πεθάνει και το έσωσε ο θεός της θάλασσας, ο Τάμα-νούι-τε-κε-ράνγκι, από τον οποίο έμαθε πολλά και απέκτησε την ικανότητα να αλλάζει μορφές. Σύμφωνα με τους πολυνησιακούς μύθους όταν ο θεός της θάλασσας μεγάλωσε πολύ, ο Μάουι επέστρεψε στο λαό του και την οικογένειά του. Τον ήλιο άλλωστε τον επιβράδυνε με την βοήθεια –κι ας μην ήθελαν- των τεσσάρων αδερφών του.
           
Τον Μάουι συναντάει για τις ανάγκες της Disney, η Βαϊάνα, η κόρη του αρχηγού του νησιού Μοτουνούι. Ως κόρη του αρχηγού έχει υποχρέωση να φροντίσει το λαό της, εκείνη όμως την τραβάει ο ωκεανός. Μπορεί άραγε να τα συνδυάσει κάπως αυτά; Η 16χρονη Βαϊάνα θα βρεθεί ανάμεσα στη φωνή της λογικής του αρχηγού πατέρα της –κανείς δεν βγαίνει από τον ύφαλο, κανείς δεν ταξιδεύει στην άγρια θάλασσα- αλλά και τη φωνή του υποσυνειδήτου που ακούγεται από τη γιαγιά της –πρέπει να βουτήξει στα βαθιά, να παλέψει θεριά και δαίμονες για να σώσει την γήινη θεά. Η Βαϊάνα λοιπόν βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ενηλικίωσης, ανάμεσα στις συμπληγάδες της ασφάλειας και της περιπέτειας. Εκεί καλείται να βρει το ρόλο της, να ανακαλύψει ποια είναι. Να ξεμπερδέψει το τι είναι παράδοση και τι όχι –πώς είναι η αγροτική ζωή πιο παλιά από τους θεούς και τα τέρατα;
           
​Ακούστηκαν διάφορες επικρίσεις στην Disney πως ομογενοποιεί και εμπορευματοποιεί τον πολυνησιακό πολιτισμό, αλλά θα πρέπει αφενός να μην ξεχνάμε πως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη μυθολογία και τη μυθοπλασία και πως σε μια κινηματογραφική ταινία πρέπει καταρχήν να αναζητήσουμε το στόχο. Αν είναι εκπαιδευτικός, τότε ναι, θα πρέπει να υπάρχει ιστορική πιστότητα. Δεν γνωρίζω πόσο πιστή είναι στην μυθολογία και τις πολυνησιακές παραδόσεις η ταινία της Βαϊάνα, ξέρω πως είναι μια ταινία που με χιούμορ αλλά σίγουρη ψυχολογική έρευνα ακουμπάει όχι μόνο το ταξίδι ενηλικίωσης ενός κοριτσιού, αλλά και την ανάγκη για αναγνώριση ενός άντρα που θεωρεί τον εαυτό του και θεωρείται ημίθεος.
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Βαϊάνα
2016
Directors: Ron Clements, John Musker
Παραγωγή: Walt Disney Animation Studios, Walt Disney Pictures
Κυκλοφορεί σε dvd και blue ray.