Για να σπάσουν οι αλυσίδες

γράφει η Μαρία Σούμπερτ

Μεγάλο πράγμα η ελευθερία. Και ακόμα μεγαλύτερη η επιθυμία για να την αποκτήσουμε. Και παρ’ ότι έχει αποτελέσει θέμα μεγάλων φιλοσοφικών αναζητήσεων, σε μια προσπάθεια να οριστεί και να οριοθετηθεί –άραγε οριοθετείται η ελευθερία;- κανείς ακόμα δεν μπορεί να πει αν υπάρχει η απόλυτη ελευθερία.

Σε μια κοινωνία που μας δεσμεύει με κάθε δυνατό τρόπο, αλλά και μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις που επιβάλλουν τους συμβιβασμούς και τις υποχωρήσεις προκειμένου να αντέξουν και να εξελιχθούν, φαίνεται σαν το μεγάλο δίπολο να είναι Ελευθερία vs Σχέσεων.

Γιατί πραγματικά πόσο ελεύθεροι είμαστε σε μια σχέση; Πόσο ελεύθεροι είμαστε όσο εξαρτόμαστε –αν όχι οικονομικά, σίγουρα συναισθηματικά- από την οικογένειά μας, το σύντροφό μας, τους φίλους μας, τους συναδέλφους μας στη δουλειά; Και όταν λέω «εξαρτόμαστε» μην φανταστείτε καμία τρελή εξάρτηση, αλλά αυτή την βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για οικειότητα, εγγύτητα, επιβεβαίωση, αναγνώριση. Πόσο ελεύθεροι όμως μπορούμε να είμαστε όταν μπλέκουμε τις ανάγκες με τις επιθυμίες μας, όταν είμαστε αχόρταγοι, όταν τίποτα δεν μας είναι αρκετό;

Μεγάλο πράγμα λοιπόν η ελευθερία, είτε μπορούμε να την ορίσουμε, είτε όχι. Είτε αποδεχόμαστε πως υπάρχει, είτε όχι. Αυτή η ελευθερία είναι και το θέμα του βιβλίου της Σελέστε Σάντσες Ντεμάρε –ίσως ενός από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει μέσα στο 2020-, στο οποίο η συγγραφέας και εικονογράφος διαπραγματεύεται την έννοια της ελευθερίας, παίζοντας με την έννοια του τσίρκο.
           
Η δική της ηρωίδα είναι μια αρκούδα που φαντασιώνεται τα οφέλη του να δουλέψει στο τσίρκο. Καταρχάς θα γίνει διάσημη! Θα έχει πολλά πράγματα, θα ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, θα φοράει όμορφα κοσμήματα και ρούχα. Εδώ όμως η αφήγηση από μόνη της δεν επαρκεί. Χρειάζεται η λεπτή τραγική ειρωνεία της εικονογράφησης, να δώσει την εικόνα του κλουβιού, της αλυσίδας αντί για κόσμημα, του παλιάτσου τον οποίο θα καλείται να παίζει καθημερινά για να διασκεδάζουν οι άλλοι.
           
Η  αργεντίνικης καταγωγής συγγραφέας και εικονογράφος Σελέστε Σάντσες Ντεμάρε, με ένα υπόβαθρο στη δραματική τέχνη και σπουδές στην «Escuela de Arte número diez» παρουσιάζει ένα παραμύθι που μιλάει για τις προσωπικές μας αλυσίδες, τις παγίδες στις οποίες πέφτουμε ευελπιστώντας σε κάτι καλύτερο, αλλά και την πραγματική μας ανάγκη να μπορούμε να κοιτάμε τα αστέρια και τον ουρανό. Είτε αναφέρεται άμεσα στο δικαίωμα των άγριων ζώων να ζουν ελεύθερα στο φυσικό τους περιβάλλον, είτε μεταφορικά στην παγίδα του ανθρώπινου πολιτισμού που για κάθε προϊόν που μας προσφέρει, προσθέτει από έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα μας. Γιατί όπως λέει και η ίδια: «Όταν κοιτάζουν τ’ αστέρια, ζώα και άνθρωποι σκέφτονται το ίδιο: Μόνο ένα πράγμα». Και αυτό είναι η ελευθερία. Όχι από τις σχέσεις, αλλά από τις επιλογές εκείνες που μας δεσμεύουν και μας κρατούν δέσμιους.
 
Σελέστε Σάντσες Ντεμάρε
Μόνο ένα πράγμα
Μετάφραση: Αμάλια Βάργκας
εκδόσεις Διάπλαση
ISBN: 978-960-567-230-0
Τιμή: €11.00