Η επανάσταση του «όχι»

της Μαρίας Σούμπερτ

Λένε πως η ηλικία των τριών περίπου με πέντε θα μπορούσε να παρομοιαστεί με μια πρώιμη εφηβεία. Τα πιτσιρίκια, από γλυκούλικα βρέφη που εξαρτιόνταν αποκλειστικά από εμάς αρχίζουν να ανεξαρτητοποιούνται, αποκτούν και αναπτύσσουν δεξιότητες, βγάζουν την πάνα –άρα έχουν αποκτήσει τον έλεγχο των σφικτήρων τους και πιστέψτε με το απολαμβάνουν με κάθε δυνατό τρόπο. Η αγαπημένη τους λέξη, εκτός από το ‘γιατί;’ και το ‘πώς;’ φαίνεται πλέον να είναι το ‘ΟΧΙ!’. Ένα ‘όχι’ που σχετίζεται με τον έλεγχο, όχι μόνο σε σχέση με τις δικές τους ικανότητες, αλλά και –ίσως και κυρίως- σε σχέση με τους γονείς/ βασικούς φροντιστές. Τι σημαίνει αυτό; Απλούστατα πως καταλαβαίνουν πόση δύναμη έχει το ‘όχι’ τους πάνω στους γονείς/ φροντιστές, από τα συναισθήματα που προκαλεί –θυμό, έκπληξη, λύπη, απόγνωση- στους ενήλικες γύρω του.
           
Αυτή είναι η περίοδος που θα στρέψει το παιδί σε μια φυσιολογική ανάπτυξη όπου το ‘ναι’ και το ‘όχι’ εναλλάσσονται χωρίς να καταστρέφεται ο κόσμος, ή θα το καθηλώσει στην ανάγκη των ‘ναι’, του να είναι μονίμως αγαπητό και ευχάριστο στους άλλους, να τους ικανοποιεί αφήνοντας στην άκρη τις δικές του ανάγκες. 

Αυτή την περίοδο φαίνεται να πραγματεύεται και η Lucy Rowland στο παραμύθι της «Ο ιππότης που είπε όχι», σε εικονογράφηση Kate Hindley. Στο παραμύθι μας ο μικρός ιππότης Νεντ είναι το ‘καλύτερο’ παιδί του κάστρου. Σε όλα λέει ναι, και όλους τους ευχαριστεί. Είτε του ζητούν να τους βοηθήσει, είτε του δίνουν οδηγίες και συμβουλές, όλα τα κάνει ο μικρός Νεντ. Φέρνει ψωμί, πάει για ύπνο όταν του πουν, κρύβεται από την τρομακτική δράκαινα. Μια μέρα όμως θα ξυπνήσει ‘διαφορετικός’ και αντί για ναι θα λέει μόνο όχι. Τι θα συμβεί μετά;
           
Δεν θα σας πω.
           
Θα σας πω μόνο πως τα ‘όχι’ του σίγουρα ταράζουν και εκπλήσσουν τους ενήλικες γύρω του, αλλά και τα ίδια ‘όχι’ θα του δώσουν την ευκαιρία να γνωρίσει τον κόσμο έξω από τις επιθυμίες των γονιών του.
           
Σε μια δεύτερη ανάγνωση τα ‘όχι’ του που θα μπορούσαν να είναι τα ‘όχι’ του θυμού –αν και δεν θα μας ήταν ιδιαίτερα ξεκάθαρο από την αφήγηση τι γέννησε αυτό το θυμό- μπορούν να ξεπλυθούν από δυο δάκρυα και να γίνουν ‘ναι’ απέναντι στην μοναχική δράκαινα. ​Δεν ξέρω. Θα δούμε. Προς το παρόν πάντως, ο ιππότης μας, ο μικρός Νεντ, δείχνει να έχει βρει την ισορροπία ανάμεσα στο ‘ναι’ και το ‘όχι’, και αυτό είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα.

Lucy Rowland
Ο ΙΠΠΟΤΗΣ ΠΟΥ ΕΙΠΕ ΟΧΙ
Εικονογράφηση: Kate Hindley
Εκδόσεις Μικρή Σελήνη
ISBN: 9786185049805
Τιμή: €12.90