13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ...Η ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

του Χρήστου Σούτου

Οι περισσότεροι από όσους διαβάσουν τον τίτλο θα αναρωτηθούν τι θέλει να πει ο "ποιητής". Το πιο πιθανό είναι το μυαλό των περισσοτέρων να πάει στα κινηματογραφικά βραβεία, των οποίων οι απονομές δεσπόζουν μέσα στο μήνα, είτε έχουμε να κάνουμε με τα BAFTA είτε με τα πιο λαμπερά Oscar. Άλλοι πάλι θα αναρωτηθούν αν υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στον τίτλο και την μεγάλη μας ελπίδα στο χώρο του παγκόσμιου κινηματογράφου, τον Γιώργο Λάνθιμο. Δυστυχώς και στις δύο περιπτώσεις θα έχουν παίξει έξω. Τότε που κολλάει ο τίτλος;

​Σαν σήμερα, το μακρινό 1894, οι περίφημοι αδελφοί Λιμιέρ έλαβαν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την μηχανή λήψης και προβολής που δημιούργησαν. Τι σημαίνει αυτό; Ότι σαν σήμερα πριν από 125 χρόνια ο κόσμος απέκτησε τη δυνατότητα να καταγράφει, όχι απλώς μια στιγμή όπως σε μια φωτογραφία, αλλά κίνηση και δράση. Σαν σήμερα επομένως γεννήθηκε μια νέα τέχνη, αυτή του κινηματογράφου. Ούτε BAFTA, ούτε Oscar θα υπήρχαν αν τα αδέλφια Ογκίστ και Λουί Λιμιέρ δεν είχαν αρχίσει να πειραματίζονται με την δημιουργία μηχανής καταγραφής κινούμενης εικόνας στην οικογενειακή επιχείρηση που διατηρούσε ο πατέρας στην πόλη Λιόν. Έφτιαξαν τη μηχανή αυτή, την κατοχύρωσαν, έλαβαν το δίπλωμα και άρχισαν να πραγματοποιούν τις πρώτες τους προβολές στη χώρα τους. Η πρώτη χρονολογείται στις 22 Μαρτίου του 1895, όπου και έκαναν μια ιδιωτική προβολή  δικής τους  ταινίας μικρού μήκους. Η πρώτη με εισιτήριο έγινε λίγο αργότερα, συγκεκριμένα στις 28 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, στο Gran Cafe του Παρισιού. Από τον επόμενο χρόνο ξεκίνησαν περιοδεία σε Ευρώπη, αλλά και στη Νέα Υόρκη όπου έτυχαν μεγάλης αποδοχής. 

Οι ίδιο όμως που "δημιούργησαν" την τέχνη του κινηματογράφου τελικά δεν την πίστεψαν και τόσο. Σύντομα έκριναν ότι δεν είχε μέλλον και έτσι πούλησαν την εφεύρεση τους στον Ζόρζ Μελιές με αποτέλεσμα να μείνουν στην ιστορία ως απλοί σκαπανείς και όχι ως κάτι περισσότερο. Αποφάσισαν να ασχοληθούν έτσι με την φωτογραφία επενδύοντας εκεί χρόνο και χρήμα αφήνοντας τη μεγάλη οθόνη για τους επόμενους. Διέπρεψαν και σε αυτόν τον τομέα, αφού πατένταραν την έγχρωμη φωτογραφία, την οποία και λάνσαραν το 1907 κυριαρχώντας στην ευρωπαϊκή αγορά για πολλές δεκαετίες μέχρι τη στιγμή που η εταιρία τους συγχωνεύτηκε και ουσιαστικά "έσβησε" ως φίρμα. Πραγματικά δεν ξέρω πως θα αισθάνθηκαν βλέποντας, αφού έφυγαν από τη ζωή μεγάλοι σε ηλικία και με την ανάπτυξη της έβδομης τέχνης να έχει γίνει πλέον πραγματικότητα, την δική τους πρωτόλεια εφεύρεση να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο κοινό και αποδοχή.

Τα αδέλφια Ογκίστ και Λουί Λιμιέρ                         Ο Ζορζ Μελιές

Ο Μελιές που αγόρασε την εφεύρεση των Λιμιέρ έκανε τα επόμενα βήματα. Μπορεί οι αδελφοί να θεωρούνται οι πρώτοι κινηματογραφιστές, ο συμπατριώτης τους όμως ήταν ο πρώτος που έφτιαξε ταινίες με μυθοπλασία. Ήταν, δηλαδή, ο πρώτος σκηνοθέτης και σεναριογράφος στην ιστορία. Από το 1899 έως και το 1913 γύρισε περισσότερες από 500 ταινίες με ποικίλο περιεχόμενο. Ανάμεσα τους και μια με ελληνικό τίτλο. Η "Παράδοση του Τυρνάβου", που αντλούσε το θέμα της από τον πρόσφατο, για εκείνη την εποχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 και αναφερόταν στην παράδοση της θεσσαλικής πόλης από τους Έλληνες στους Τούρκους. Με διάρκεια ένα λεπτό, βρέθηκε ξεχασμένη στην Ταινιοθήκη του Λονδίνου το 2007 και έκτοτε αποτελεί ακόμα ένα μνημείο στην ιστορία του Κινηματογράφου. Ο Ζόρζ Μελιές, όπως συμβαίνει με όλους σχεδόν τους πρωτοπόρους στο τομέα τους, αλλά και τους εραστές της Τέχνης, κήρυξε πτώχευση και εξαφανίστηκε. Τον βρίσκουμε πολλά χρόνια μετά, όταν ανακαλύφθηκε από δημοσιογράφους, να πουλά παιχνίδια και γλειφιτζούρια σε περίπτερο σε σταθμό του Παρισιού. Πέθανε το 1938, στα 76 του χρόνια, σε γηροκομείο έχοντας όμως πια αναγνωριστεί από όλους ως πιονέρος του κινηματογράφου. 

Κάθε λοιπόν φορά, που από δω και πέρα, θα βρεθείτε σε κάποια αίθουσα για να δείτε μια ταινία ή θα καθίσετε σπίτι σας αναπαυτικά για να δείτε μια τελετή απονομής βραβείων, σκεφτείτε με αγάπη και  στοργή αυτούς τους ανθρώπους- και όχι μόνο αυτούς - συνειδητοποιώντας την τεράστια συμβολή τους στην έβδομη τέχνη.....