Ένα παραμύθι σαν όνειρο

γράφει η Μαρία Σούμπερτ

Το παραμύθι μοιάζει με το όνειρο, γιατί το υλικό του ενός ενυπάρχει στο άλλο μέσα από το συμβολισμό, την αφαιρετικότητα αλλά και τα στοιχεία του συλλογικού ασυνειδήτου, όπως υποστηρίζει η Marie Louise von Franz (2012). Αυτό μου έφερε στο νου το παραμύθι της Ειρήνης Αγγέλη «Το γεράκι στην καμινάδα» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Συνεισφέρει στην αίσθηση αυτή και η εικονογράφηση της Πέρσας Ζαχαριά, η οποία παίζει με πιο μουντούς τόνους, με χρώματα που προμηνύουν βροχή.
           
Η ηρωίδα που αφηγείται στο πρώτο πρόσωπο, ανακαλύπτει στην καμινάδα του σπιτιού τους την φωλιά μιας γερακίνας. Μέσα στη φωλιά έχει δύο αυγά. Τώρα για το μικρό παιδί ξεκινάει ο ενθουσιασμός. Η παρατήρηση της ζωής όπως αυτή γεννιέται και εξελίσσεται. Το παιδί θα περιμένει. Θα παρατηρεί. Σε πόσο καιρό θα εκκολαφθούν τα αυγά της γερακίνας;
           
Το παιδί έχει βάλει τις δικές του προτεραιότητες. Ο πατέρας όμως βάζει τις δικές του. Θα ανάψει το τζάκι. Το παιδί ζητάει να περιμένουν. Από τα αυγά βγαίνουν δύο πουλάκια. Ίσα ίσα που θα προλάβουν να φύγουν πριν ανάψει ο πατέρας το τζάκι. 

Αρχετυπικά, και λειτουργικά πολλές φορές, ο πατέρας εκπροσωπεί στην οικογένεια τον Νόμο. Παραδοσιακά μάλιστα ο ρόλος αυτός αποδίδεται στον άντρα της οικογένειας –τον σύζυγο, τον βιολογικό πατέρα, τον μεγαλύτερο γιο όταν απουσιάζει ο πατέρας- φαίνεται όμως πως ο ρόλος αυτός συχνά αναλαμβάνεται και από τις γυναίκες (όταν είναι πιο αυστηρές σε σχέση με πιο τρυφερούς πατεράδες, όταν απουσιάζει η αντρική παρουσία από το σπίτι κ.ο.κ.). Εδώ λοιπόν η αφήγηση λειτουργεί σε δύο επίπεδα: την ίδια την δημιουργία της ζωής, αλλά και την οριοθέτηση των προτεραιοτήτων μέσα στην οικογένεια. Ο πατέρας βάζει σαν προτεραιότητα την ασφάλεια και προστασία της οικογένειας- θα ανάψει το τζάκι γιατί έρχεται κρύο. Η κόρη βάζει προτεραιότητα τα θαύματα της ζωής, δεν την αφορά τίποτα άλλο, η προσοχή της είναι στραμμένη αλλού. Ο αρκετά καλός πατέρας λοιπόν δεν θα παραιτηθεί του ρόλου του: δεν είναι άκαμπτος, ούτε σκληρός. Της δίνει διορία κάποιες μέρες, μετά η οικογένεια θα μπει μπροστά από τα πουλιά.

Αυτό είναι και το σημαντικό στοιχείο που θα επιτρέψει στη σχέση τους να ανθίσει: ο πατέρας θα θέσει το νόμο, αλλά είναι διαλλακτικός γύρω από αυτόν, δεν είναι αδιάλλακτος. Η κόρη θα καταφέρει να ζήσει αυτό το μικρό θαύμα της γέννησης των δύο πουλιών, θα κάνει ότι μπορεί για να μετακινήσει τη φωλιά και θα δει τη μητέρα γερακίνα με τα μικρά της να πετάνε μακριά.
           
Και οι δύο –πατέρας και κόρη- θα έχουν βρει έναν τρόπο να εκπληρώσουν το ρόλο τους και να διατηρήσουν ασφαλή τη σχέση τους. Για φανταστείτε ο πατέρας να μην άφηνε αυτό το μικρό περιθώριο χρόνου στην κόρη του;

Ειρήνη Αγγέλη
Το γεράκι στην καμινάδα
Εικονογράφηση: Πέρσα Ζαχαριά
Εκδόσεις Καστανιώτη