ΔΩΡΑ!

13/5/2020

της Μαρίας Σούμπερτ

Να σε λένε Δώρα, να είσαι ξανθούλα σγουρομάλλα και χαριτωμένη, να είσαι μοναχοκόρη και να θέλεις τόσο μα τόσο πολύ να έχεις μια παρέα! Να παίζεις με τον καθρέφτη σου και να του λες παραμύθια, αλλά αυτό να μην είναι αρκετό, γιατί ο καθρέφτης απλώς κάνει ότι κάνεις, δεν σου επιστρέφει τίποτα καινούργιο, και στο τέλος να τσαντίζεσαι και να μουτρώνεις και η μαμά να φωνάζει στον μπαμπά «Το παιδί είναι μόνο! Το παιδί είναι μόνο!».

Αυτά κάνεις και καταλήγεις με γάτα. Γιατί η μαμά και ο μπαμπάς παιδάκι άλλο κατά πώς φαίνεται δεν μπορούν να κάνουν –συχνά λέω σε μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους πως είναι μεγάλη αγένεια να ρωτάς ένα ζευγάρι γιατί δεν έχει παιδιά ή γιατί έχει ένα μόνο παιδί, καθώς ποτέ δεν ξέρεις τι συμβαίνει σε κάθε σχέση, σε κάθε σώμα, σε κάθε οικογένεια.

Το πρώτο μεγάλο θέμα είναι η σχέση σου με τη γάτα. Είσαι πιτσιρίκι, είναι ζώο. Εννοείται πως θα γίνεις η μαμά του (αν αντί για Δώρα ήταν Δώρος ο ήρωας, θα γινόταν λέτε ο μπαμπάς του;). Και θα περηφανεύεσαι για το μικρό σου και θα το δείχνεις εδώ κι εκεί (σας λέει κάτι για όλες εμάς τις περήφανες μαμάδες του facebook που είτε δείχνουμε, είτε φωτογραφίζουμε τα δικά μας πιτσιρίκια, ψηλώνουμε κάποιους πόντους κάθε φορά που βλέπουμε ένα λάικ, μια καρδούλα, μια ευχή;).

Και φυσικά θα του μάθεις καλούς τρόπους ή τέλος πάντων όσο είναι πολύ μικρό θα το έχεις του χεριού σου. Τι θα γίνει όμως όταν ο γάτος –που τον λένε Οδυσσέα- μεγαλώσει λίγο; Όταν γίνει ζωηρός; Ατίθασος; Όταν δεν είναι πια ο γάτος που η μικρή Δώρα ονειρευόταν να συμβεί;

Ο Μάκης Τσίτας γράφει ένα παραμύθι, και η Ρένια Μεταλληνού το εικονογραφεί, για την ανάγκη των παιδιών να σχετιστούν είτε με άλλα παιδιά, είτε με ένα κατοικίδιο, αλλά και τον παρορμητισμό τους, πάνω στον οποίο είναι ικανά να εγκαταλείψουν το αντικείμενο λατρείας τους, όταν αυτό σταματήσει να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες τους.

Η ερώτηση όμως που κάνει η μαμά στη Δώρα, όταν εκείνη σκέφτεται να ανταλλάξει τον Οδυσσέα με το χαμστεράκι της φίλης της, «Κι έχεις δει εσύ καμιά μαμά να βαριέται το παιδί της και μάλιστα να θέλει να το δώσει σε κάποιον άλλο;», με παραπέμπει σε όλα εκείνα τα παιδιά που δεν ανταποκρίνονται στις φαντασιώσεις των γονέων, σε όλα τα εκείνα τα παρατημένα και παραμελημένα, και ίσως λίγο διαφορετικά παιδιά που δεν έχουν μπορέσει να ξεφύγουν από την εικόνα του «ιδανικού παιδιού» που είχαν οι γονείς τους για εκείνα και τα οποία χρειάζονται ίσως λίγο περισσότερο φροντίδα, επιμονή και υπομονή για να μεγαλώσουν και να εξελιχθούν.

Ο Μάκης Τσίτας είναι ένας συγγραφέας που απευθύνεται έντονα στο εδώ και τώρα των παιδιών. Γράφει για ζητήματα της καθημερινότητάς τους, άλλοτε με στόχο να προστατεύσει (όπως για παράδειγμα στο «Και πιάνω το καπέλο μου»), άλλοτε για να τους πει κάτι πολύ συγκεκριμένο (για παράδειγμα στα «Μπροστά στην τηλεόραση» και «Δώρο γενεθλίων»). Με την Δώρα όμως και το γάτο που τον έλεγαν Οδυσσέα, φαίνεται να μιλάει σε δύο διαφορετικά επίπεδα, να μιλάει ταυτόχρονα στα παιδιά και στους γονείς, να μιλάει άμεσα για την σχέση με το κατοικίδιο και την ευθύνη που αυτή φέρει, αλλά και για τις σχέσεις γενικότερα και την δική τους ευθύνη που δεν επιτρέπουν σε κανέναν παρορμητισμό–ή δεν θα έπρεπε να επιτρέπουν- να τις διαλύει τόσο εύκολα.