Ο αθλητισμός στον κινηματογράφο vol2

γράφουν Χρήστος Σούτος
& Λίλα Παπαπάσχου

Συνεχίζουμε σήμερα με το δεύτερο μέρος του αφιερώματος μας στις κινηματογραφικές ταινίες που έχουν ως θεματική τον αθλητισμό. Μετά από το ελληνικό σινεμά και πριν την μοναδική δεκαετία του ΄80, θα ταξιδέψουμε στον κόσμο της παγκόσμιας φιλμογραφίας. 

Κανένα αφιέρωμα που σέβεται τον εαυτό του, δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει την περιήγησή του από τον «ROCKY». Πάμε στο 1976 λοιπόν, όπου ο Σιλβέστερ Σταλόνε με το σενάριο ανά χείρας ψάχνει παραγωγό για να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη τον πυγμάχο ήρωά του. Ευτυχώς τα καταφέρνει και μας χαρίζει έναν ήρωα που μας συντροφεύει διαρκώς με νέες ταινίες, έως τις μέρες μας.

Οκτώ τον αριθμό, μετά την αρχική, με το Νο2 να βγαίνει το 1979, το Νο3 το 1982, το Νο4 το 1985, το Νο5 το 1990 και μετά επιστροφή στη δράση το 2006 με την ταινία «Rocky Balboa». Οι δύο τελευταίες έχουν τίτλο «Creed» και βγαίνουν στις αίθουσες το 2015 και το 2018 αντίστοιχα. Η πρώτη του 1976 κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και η τελευταία το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου. Ο Σταλόνε υπογράφει τη σκηνοθεσία σε τέσσερις από αυτές, ενώ έχει βοηθήσει και στο σενάριο όλης της σειράς. 

Ο μεγάλος action hero είναι ο συνδετικός μας κρίκος και για την επόμενη ταινία της λίστας. Βρισκόμαστε το 1981 που βγαίνει στις αίθουσες το Escape to Victoryy, ένα φιλμ που δείχνει έναν αγώνα κρατουμένων πολέμου κόντρα στους Γερμανούς κατακτητές. Το στόρι έχει ως βάση έναν πραγματικό αγώνα που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1942 ανάμεσα στους παίκτες της Δυναμό Κιέβου και σε μία ομάδα Γερμανών στρατιωτών. Οι πρώτοι αψηφώντας την εντολή να ηττηθούν, εκτελέστηκαν. Το παρόν δίνουν σπουδαίοι ποδοσφαιριστές όπως ο Πελέ, ο Μπόμπι Μουρ, ο Οσβάλντο Αρντίλες, ο Ντέινα και σημαντικοί ηθοποιοί όπως ο Μαξ Φον Σίντοφ, ο Μάικλ Κέιν και φυσικά ο Σιλβέστερ Σταλόνε, με την σκηνοθεσία να υπογράφει ο περίφημος Τζον Χιούστον.  Ο μύθος λέει πως για να πιάσει τη μπάλα ο τερματοφύλακας Σταλόνε στην κρίσιμη φάση χρειάστηκαν αρκετές ώρες γυρισμάτων.

Την ίδια χρονιά έρχεται και το  Όσκαρ του Βαγγέλη Παπαθανασίου, για τη μουσική της ταινίας Chariots of Fire (Οι δρόμοι της φωτιάς) που αφορά την προσπάθεια δύο ερασιτεχνών Βρετανών δρομέων να προκριθούν αρχικά και τελικά να κερδίσουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924. Η ταινία απέσπασε συνολικά 4 Όσκαρ. 

Το μποξ ανέκαθεν ήταν ίσως το πιο αγαπημένο αθλητικό θέμα για τον κινηματογράφο. Οι λόγοι πολλοί, με τον βασικότερο να είναι ότι στην Αμερική, που αποτελεί και τη βασική χώρα παραγωγής αθλητικών ταινιών, οι πυγμάχοι αντιμετωπίζονται πολλές φορές ως θρύλοι.

Ξεχωρίζουν βιογραφικές ταινίες όπως το Raging Bull (1980), εκεί όπου το δίδυμο Μάρτιν Σκορτσέζε στη σκηνοθεσία και Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην εrμηνεία μας χαρίζει μία εξαιρετική ταινία, που αφηγείται την πραγματική ιστορία του Jake La Motta και χάρισε στον Αμερικάνο ηθοποιό το Όσκαρ 'Α Ανδρικού Ρόλου.

Στην ίδια κατηγορία και οι ταινίες Cinderella Man (2005), με τον Ράσελ Κρόου να ενσαρκώνει τον James Braddock, πυγμάχο που κατάφερε να γίνει παγκόσμιος πρωταθλητής σε μεγάλη ηλικία και η περίφημη βιογραφική ταινία για τον μεγαλύτερο θρύλο της πυγμαχίας Μοχάμεντ Άλι, με τίτλο ALI, που γυρίστηκε το 2001 με τον Γούιλ Σμιθ στον ομώνυμο ρόλο. 
 
Πέρα όμως από τις βιογραφικές ταινίες με θέμα το μποξ ,υπάρχουν και φιλμ που περιστρέφονται γύρω από αυτό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η ταινία Million Dollar Baby (2004) με Κλιντ Ίστγουντ, Χίλαρυ Σουάνκ και Μόργκαν Φρήμαν και 4 βραβεία Όσκαρ (Καλύτερης ταινίας, Ά Γυναικείου και Β Ανδρικού Ρόλου και Σκηνοθεσίας) και η ταινία Hurricane, που ναι μεν αναφέρεται σε υπαρκτό αθλητή, τον Rubin Hurricane Carter, αλλά επικεντρώνεται στην δικαστική πλάνη που τον οδήγησε άδικα στη φυλακή για 19 ολόκληρα χρόνια. 

Στο είδος των ταινιών που ασχολούνται με τα αθλητικά επιτεύγματα ξεχωρίζει η ταινία Rush (2013) που ασχολείται με τον τεράστιο πιλότο της Formula 1, Niki Lauda και μας δείχνει πως ο Αυστριακός οδηγός αγώνων, όντας παγκόσμιος πρωταθλητής από το 1975, κατάφερε μετά από ένα τρομακτικό ατύχημα να επιστρέψει, κατακτώντας δύο ακόμα τίτλους, το 1977 και το 1984. Την σκηνοθεσία υπογράφει ο Ρον Χάουαρντ, που έχει ασχοληθεί αρκετά με τις αθλητικές ταινίες και πρωταγωνιστούν οι Κρις Χεμσγουόρθ και Ντάνιελ Μπρουλ. 

Επίσης, η ταινία Race (2016)  για τον Τζέσε Όουενς, τον μαύρο υπεραθλητή που κέρδισε μπροστά στα μάτια του Χίτλερ και της ναζιστικής Γερμανίας τέσσερα Ολυμπιακά μετάλλια στο Βερολίνο το 1936. Αποτελεί μία από τις πιο όμορφες ταινίες για τον αθλητισμό, γιατί ασχολείται παράλληλα και με τον κοινωνικό ρατσισμό που βίωνε ο Όουενς στην πατρίδα του. 

Επιστροφή στο ποδόσφαιρο και σε μία κατηγορία ταινιών που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεατών. Βιογραφίες, όπως η ταινία The Damned United (2009) που ασχολείται με μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του Αγγλικού – και όχι μόνο – ποδοσφαίρου, τον Μπράιαν Κλαφ και το μόλις 44 ημερών πέρασμά του από τον πάγκο της Leeds United. Η ταινία PELE: Birth of a legend (2016) που ακολουθεί την πορεία του νεαρού Πελέ από τις φτωχογειτονιές της Βραζιλίας μέχρι και την κατάκτηση του πρώτου παγκόσμιου τίτλου του με την Βραζιλία το 1958 στη Σουηδία.

Η σειρά ταινιών Goal (2005, 2007 & 2009) που ουσιαστικά είναι η Φανέλα με το 9 στο σινεμά του εξωτερικού και πραγματεύονται την ποδοσφαιρική καριέρα ενός ταλαντούχου Μεξικανού ποδοσφαιριστή από τη χώρα του στην Premier League και τελικά στη Ρεάλ Μαδρίτης.
​
Στην κατηγορία του ποδοσφαίρου εντάσσεται ακόμα η συγκινητική ταινία  Will (2011) που παρακολουθεί την προσπάθεια ενός μικρού φαν της Λίβερπουλ να φτάσει από το σπίτι του στην Κωνσταντινούπολη για να δει την αγαπημένη του ομάδα στον μεγάλο τελικό του Champion's League, ως φόρο τιμής στη μνήμη του πατέρα του, τον οποίο και έχασε λίγο πριν ξεκινήσουν μαζί το ταξίδι τους. 

Μπάσκετ και αμερικάνικο φούτμπολ έχουν και αυτά τη θέση τους στο μαγικό κόσμο της Έβδομης Τέχνης.

Ξεκινάμε με το Blind Side (2009)  που μας κάνει γνωστή την ιστορία του Michael Oher, που υιοθετήθηκε σε μεγάλη ηλικία από αμερικανική οικογένεια και έγινε αστέρι του φούτμπολ. Ταινία που χάρισε στη Σαντρα Μπούλοκ το μοναδικό έως τώρα Όσκαρ της καριέρας της.

Hoosiers (1986), με τον Τζην Χάκμαν και Coach Carter (2005), με τον Σάμιουελ Τζάκσον, είναι ταινίες που μας βάζουν στο παιχνίδι από την οπτική του προπονητή-παιδαγωγού που θέλει πρώτα να χτίσει τους χαρακτήρες και τις προσωπικότητες των αθλητών του και δευτερευόντως να δημιουργήσει σταρ. 

Εδώ πρέπει να προστεθεί και η ταινία Remember the Titans (2000)  με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον να ενσαρκώνει τον προπονητή Χέρμαν Μπουν, ο οποίος προσπάθησε να βάλει τέλος στις διακρίσεις μεταξύ λευκών και Αφροαμερικανών, στις αθλητικές ομάδες των σχολείων. Μία από τις πιο εμπορικές αθλητικές ταινίες όλων των εποχών!

Τελευταία κατηγορία ταινιών πριν ασχοληθούμε με τις αγαπημένες μας κωμωδίες και τα ντοκιμαντέρ του είδους, αποτελούν ταινίες που δεν μπορούν να κατηγοριοποιηθούν εύκολα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε το I Tonya (2017), που ασχολείται με ένα από τα μεγαλύτερα αθλητικά σκάνδαλα, την απόπειρα δολοφονίας της αθλήτριας Νάνσι Κέριγκαν από την συναθλήτρια της Τόνια Χάρντινγκ, την οποία υποδύθηκε υποδειγματικά η Μαργκότ Ρόμπιν και το Χρώμα του Χρήματος (1986)) με Τομ Κρουζ και Πολ Νιούμαν (ο οποίος κέρδισε το μοναδικό του Όσκαρ) να καθοδηγούνται ερμηνευτικά από τον Μάρτιν Σκορτσέζε και να αφηγούνται την ιστορία του θρυλικού Έντι Φέλσον, μεγάλου παίκτη του μπιλιάρδου.

Συνεχίζουμε με την ταινία Jerry Maguire (1996) που μας βάζει στον κόσμο των αθλητικών ατζέντηδων, αναδεικνύοντας ότι ακόμα και στον σκληρό ανταγωνισμό του επαγγελματικού αθλητισμού έχει θέση το συναίσθημα και η ανθρωπιά, αλλά και την ταινία Two for the Money, (2005) με Αλ Πατσίνο και Μάθιου Μακόναχι να ζωντανεύουν στη μεγάλη οθόνη τον κόσμο του στοιχήματος.

Ο Άλ Πατσίνο συμπρωταγωνιστεί με την Κάμερον Ντίαζ, τον Ντένις Κουέιντ και τον Τζέιμι Φοξ στην ταινία Any Given Sunday (1999), που πραγματεύεται την ιστορία μίας μεγάλης ομάδας του αμερικάνικου φούτμπολ την στιγμή που η νέα ιδιοκτήτρια παρουσιάζεται αδίστακτη, ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος και βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν μεσήλικα προπονητή και έναν βετεράνο παίκτη, στη δύση της καριέρας του.

Φινάλε με τις αγαπημένες μας κωμωδίες, οι οποίες θα θέλαμε να είναι περισσότερες, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως το είδος υποτιμάται, γι΄αυτό και δεν έχουν γυριστεί πολλές. Κάνουμε σέντρα λοιπόν με το  φεμινιστικό Bend it like Beckam (2002). Γυναικείο ποδόσφαιρο, μία Ινδή παίκτρια και η Κίρα Νάιτλι σε ηλικία 17 ετών, τι άλλο να ζητήσει κανείς:

Το 1992 μας έρχεται το White Men Can't Jump, το οποίο μαζί με το Space Jam (1996) συνθέτουν το καλύτερο δίδυμο του είδους. Ποιος δεν θα ήθελε άλλωστε να δει ξανά και ξανά τον Μάικλ Τζόρνταν, αλλά και τους Τσαρλς Μπάρκλει, Λάρι Μπερντ, συνεπιρούμενους από τον Μπαγκς Μπάνι και την looney toons παρέα του, να προσπαθούν να κατατροπώσουν μία ομάδα εξωγήινων παικτών με σκοτεινούς σκοπούς. Η ταινία είναι η απόδειξη ότι τελικά ο Μάικλ Τζόρνταν είναι...από άλλο πλανήτη!

Το Πρωτάθλημα για Βαρυποινίτες (2005) είναι μια γλυκόπικρη ταινία με πολλά κωμικά στοιχεία και τον Άνταμ Σάντλερ να υποδύεται έναν ξεπεσμένο αστέρα του φούτμπολ. Το Ξεπατινάζ (2007) με τον Γούιλ Φέρελ, όπου δύο πρωταθλητές του Καλλιτεχνικού Πατινάζ αποβάλλονται από το άθλημα και αναγκάζονται να επιστρέψουν ως ζευγάρι.

Λίγο κωμωδία, λίγο συναίσθημα και μπόλικη....εφηβεία μας χάρισαν οι ταινίες Καράτε Κιντ από το 1984 και την πρώτη επαφή του Ντάνιελ Λαρούσο με τον Μίστερ Μιγιάγκι, μέχρι το 1994 και τη νεαρή Χίλαρυ Σουάνκ να προσπαθεί να μυηθεί στα μυστικά του καράτε ή ακόμα και το 2010, όπου ο Τσάκι Τσαν προσπαθεί να μάθει καράτε στον γιο του Ουίλ Σμιθ. 

Τα ντοκιμαντέρ αποτελούν από μόνα τους ξεχωριστή ενότητα και γι' αυτό δεν συμπεριλήφθηκαν στο αφιέρωμα. Για τους λάτρεις του είδους όμως αξίζει να ασχοληθεί κανείς με κάποια από αυτά. 

Το ένα αφορά τον “βίο και την πολιτεία”, μέσα και έξω από τα γήπεδα, του σπουδαιότερου ποδοσφαιριστή όλων των εποχών, του μοναδικού Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα, μέσα από την ιδιαίτερη σκηνοθετική ματιά του Εμίρ Κουστουρίτσα και του Ασίφ Καπάντια. Ο τελευταίος έχει υπογράψει και το ντοκιμαντέρ που αφορά τον βραζιλιάνο θρύλο της Formula 1, Άιτον Σένα, ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή σε ηλικία μόλις 34 ετών.

Τελευταία είσοδος στη δημοφιλή πλατφόρμα του Netflix το The Last Dance, για τον ΜάΙκλ Τζόρνταν, σε μία παραγωγή που αφήνει υποσχέσεις ότι θα ακολουθήσουν και άλλα αντίστοιχα αφιερώματα για προσωπικότητες του παγκόσμιου αθλητισμού. 
 
Μείνετε συντονισμένοι γιατί ακολουθεί το τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος του Θεαθήναι με θέμα «Ο αθλητισμός στον κινηματογράφο»  με άρωμα 80s και διάθεση...cult!