ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΟ VAULT & ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΒΑΣΣΑ» ΤΟΥ ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ ΣΕ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΕΝΚΕ ΦΕΖΟΛΛΑΡΙ & ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΣΙΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΟΜΩΝΥΜΟ ΡΟΛΟ

της Λίλας Παπαπάσχου

Ο γνωστός και πάντα τολμηρός (χωρίς εισαγωγικά) σκηνοθέτης Ένκε Φεζολλάρι έρχεται αντιμέτωπος (πάλι χωρίς εισαγωγικά) με τον Μαξίμ Γκόρκι, έναν από τους κορυφαίους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας, διασκευάζοντας και σκηνοθετώντας την πρώτη εκδοχή της «Βάσσα Ζελεσνόβα», σε μετάφραση Αλέξανδρου Κοέν. Ένα έργο αποκαλυπτικό, που γράφτηκε το μακρινό 1910 και αντικατοπτρίζει απόλυτα τις οικογενειακές παθογένειες, τις διαχρονικές υπαρξιακές και φιλοσοφικές μας αναζητήσεις, τον ανθρώπινο αμοραλισμό και τις ταξικές διαφορές, ζητήματα που μας απασχολούν από καταβολής κόσμου και παραμένουν αναπάντητα στο διηνεκές.

Ο Ένκε Φεζολλάρι επιλέγοντας τον Πολυχώρο VAULT - έναν χώρο που δεν διστάζει να παρουσιάσει πολυπρόσωπες παραστάσεις με υψηλές σκηνικές απαιτήσεις κερδίζοντας έως τώρα όλα τα φιλόδοξα θεατρικά του στοιχήματα - ουσιαστικά δείχνει το δρόμο για μία εντελώς διαφορετική, λιγότερο σοβαροφανή και πιο σύγχρονη προσέγγιση των κλασικών κειμένων, πιο προσιτή σε ένα ευρύτερο κοινό, με έμφαση στο λόγο και την σημειολογία των χαρακτήρων που δεν είναι ποτέ μόνο ρόλοι, αλλά συμβολικές αποτυπώσεις των εκάστοτε κοινωνικοπολιτικών και ιστορικών συνθηκών/αλλαγών που τους ετεροκαθορίζουν. 

Με προεξέχουσα την Αθηνά Τσιλύρα στον ομώνυμο ρόλο, μια ηθοποιό που δεν παύει ποτέ να μας εκπλήσσει με το εύρος του ταλέντου και την ικανότητά της να κάνει ακόμα και τους πιο «ειδεχθείς» χαρακτήρες να μοιάζουν συμπαθείς και ανθρώπινοι, ο καταξιωμένος σκηνοθέτης καθοδηγεί υποκριτικά έναν πολυμελή θίασο ικανών ηθοποιών που ερμήνευσαν με πάθος, ιλαρότητα και διάθεση γκροτέσκ τους υπόλοιπους χαρακτήρες του έργου, συνθέτοντας ένα κωμικοτραγικό μωσαϊκό ετερόκλητων προσωπικοτήτων που επιδίδονται σε κυριολεκτικά και μεταφορικά όργια προσπαθώντας να πετύχουν τους ιδιοτελείς, υλιστικούς και υποχθόνιους σκοπούς τους, με πολιτικό φόντο μια προδιαγεγραμμένη επανάσταση.

Ο Ζαχάρ, ο πανίσχυρος «πάτερ φαμίλιας» και κινητήριος δύναμη της οικογενειακής επιχείρησης μίας κατά βάση αγροτικής οικογένειας που ανήλθε σταδιακά αλλάζοντας το οικονομικό και κοινωνικό της στάτους, είναι ετοιμοθάνατος και παρόλο που τον ακούμε μόνο και δεν τον βλέπουμε ποτέ στη σκηνή (τον ερμηνεύει ο ίδιος ο σκηνοθέτης), η απειλητική σκιά του λειτουργεί ως δραματουργικός καταλύτης, τυλίγοντας τους ήρωες του Γκόρκι με ένα ζοφερό πέπλο απληστίας, ανηθικότητας και μηδενισμού. Η σύζυγός του Βάσσα ντύνεται το κοστούμι του αρχηγού της οικογένειας πριν καν εκείνος ξεψυχήσει βυθίζοντας την οικογένεια του σε επικίνδυνα, λιμνάζοντα νερά, γεμάτα κρυμμένα μυστικά που απειλούν να καταστρέψουν την φαινομενική συνοχή μίας ακόμα «Αγίας οικογένειας», δανειζόμενη τον όρο από τον Μαρξ. 

Η γνωστή και καταξιωμένη ηθοποιός Αθηνά Τσιλύρα αντιμέτωπη με έναν ακόμα απαιτητικό ρόλο

«Όλες οι μάνες είναι αμαρτωλές» μας λέει η Αθηνά Τσιλύρα ως Βάσσα, κρατώντας για τον εαυτό της το ρόλο μιας αδίστακτης γυναίκας που δεν διστάζει να θυσιάσει τα ίδια της τα παιδιά στο βωμό της οικονομικής επιβίωσης και της οικογενειακής παράδοσης.  Ήταν όμως αυτή η αρχική της πρόθεση ή μήπως η σκληρότητα της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συμπεριφορά του άντρα και των παιδιών της απέναντί της; Η Βάσσα γίνεται θύτης, αφού πρώτα υπήρξε θύμα. Όπως ενδεχομένως και οι υπόλοιποι ήρωες του έργου. Στο σπίτι της οικογένειας Ζελεσνώφ άλλωστε δεν υπάρχει κανένας κακός, μόνο άνθρωποι που δεν ξέρουν να αγαπούν. Μόνο θύτες και θύματα σε εναλλασσόμενους ρόλους.

Οι δύο άβουλοι γιοι της/Βασίλης Τσιγκριστάρης & Νικόλας Φραγκιουδάκης, η διπρόσωπη και καιροσκόπος κόρη της/Μαρία Καρακίτσου, οι δύο αφελείς νύφες της/Ορνέλα Λούτη & Λία Τσάνα, ο απατεώνας και έκφυλος θείος/Χρήστος Μουστάκας, ο δολοπλόκος συμπέθερος/Βασίλης Τσιγκριστάρης και η μυστηριώδης υπηρέτρια/Άντα Γιαννουκάκη μοιάζουν με μαριονέτες στα χέρια της, που άλλοτε κινεί βίαια και σπασμωδικά και άλλοτε χαϊδεύει, αφήνοντας να διαφανεί μία απρόσμενη τρυφερότητα που ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις να μην είναι εντελώς προσποιητή. Καρότο και μαστίγιο δηλαδή, η αλάνθαστη στρατηγική κάθε ηγέτη που «σέβεται» τον εαυτό του, μαζί με το επίσης αποτελεσματικό διαίρει και βασίλευε.

Η Βάσσα της ταλαντούχας ηθοποιού δεν είναι τέρας  και αυτό την κάνει απείρως πιο τρομακτική. Είναι μια ταλαιπωρημένη γυναίκα που έχει βιώσει στο πετσί της τι σημαίνει πατριαρχία, είναι μία σύζυγος που έχει υποστεί ψυχολογική και σωματική βία, είναι μία αυταρχική μητέρα, είναι ένας άνθρωπος που διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης και βιτριολικό χιούμορ, προσόντα που δυστυχώς κατά τη γνώμη της δεν διαθέτουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, που συνεχώς την πληγώνουν και την απογοητεύουν., σύμφωνα βέβαια πάντα με τις δικές της προσδοκίες.
​
Η Βάσσα, έτσι όπως την σκιαγράφησε σκηνοθετικά ο Ένκε Φεζολλάρι και απέδωσε υποκριτικά η Αθηνά Τσιλύρα αποτελεί ζωντανό παράδειγμα της αλλοτρίωσης του ατόμου από τον ίδιο του τον εαυτό, η οποία προκύπτει όταν χαθεί το όραμα και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, αφού όπως ιστορικά έχει αποδειχθεί, στο τέλος ακόμη και οι πιο ευγενικές ψυχές μπορεί να λυγίσουν υπό το βάρος των συνθηκών, της ανάγκης για επιβίωση και της επικράτησης των ενστίκτων έναντι της λογικής και της…ευαισθησίας. 

Αθήνα Τσιλύρα/Βάσσα & Βασίλης Τσιγκριστάρης στο διπλό ρόλο του δολοπλόκου συμπέθερου και του ενός από τους δύο γιους της οικογένειας

Τους αντρικούς ρόλους της παράστασης υποδύθηκαν στα όρια της καρικατούρας οι ικανότατοι Χρήστος Μουστάκας, Νικόλας Φραγκιουδάκης και Βασίλης Τσιγκριστάρης.

Ο Χρήστος Μουστάκας απέδωσε έναν επιδεικτικά αστείο θείο Πρόχορ, υπερτονίζοντας τη γελοιότητα ενός χαρακτήρα που έχει καταλύσει κάθε έννοια ηθικού φραγμού,  διεκδικώντας παράλληλα με τον πλέον εμφατικό τρόπο όσα του ανήκουν και όσα δεν του…ανήκουν. Ο Νικόλας Φραγκιουδάκης προσέδωσε στον Πάβελ, τον έναν από τους δύο γιους της οικογένειας, όλα τα στοιχεία της ήττας και της παθητικότητας, δίνοντας  μία ποιητική διάσταση στον ήρωα του, που εκλιπαρεί για λίγη αγάπη τη μητέρα, τη γυναίκα, την αδελφή του…για να λάβει αντί του μάννα χολή. Ο Βασίλης Τσιγκριστάρης σε διπλό ρόλο ήταν εξίσου πειστικός ως Μιχαήλ, πατέρας της συζύγου του Πάβελ και κάτι παραπάνω από έμπιστος της Βάσσα, αλλά και ως θορυβώδης και μωρός Σεμιόν, ο έτερος γιος της οικογένειας, που χειραγωγείται από την σύζυγό του, για να βιώσει κι αυτός στο τέλος την προσωπική του συντριβή. Ο ηθοποιός υπηρέτησε με ακρίβεια μία πολύ αυστηρή κινησιολογική φόρμα και στους δύο ρόλους, που συντέλεσε στο να διαφοροποιείται σημαντικά παρουσιάζοντας δύο ολοκληρωμένους χαρακτήρες.

Χρήστος Μουστάκας, Νικόλας Φραγκιουδάκης και Βασίλης Τσιγκριστάρης

Τους υπόλοιπους γυναικείους ρόλους του έργου ανέλαβαν οι Άντα Γιαννουκάκη, Λία Τσάνα, Ορνέλα Λούτη και Μαρία Καρακίτσου, συνθέτοντας όλες μαζί τις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος, έχοντας η καθεμία τα δικά της υπόγεια κίνητρα.

Η Άντα Γαννουκάκη ως Λίπα, με την λεπτεπίλεπτη σιλουέτα και το εκφραστικό πρόσωπό της ήταν η τέλεια ενσάρκωση του βασανισμένου λαού, που αποτελεί το μπαλάκι ανάμεσα στις τάξεις των ισχυρών, ανήμπορος να αντισταθεί στις επιταγές και τις ορέξεις τους, ακόμα κι αν βαθιά μέσα του γνωρίζει ποιο είναι το σωστό. Η Λία Τσάνα ως μοιραία Λουντμίλα, σύζυγος του Πάβελ και εξ’ ορισμού ερωμένη (του ίδιου του έρωτα…) δεν στάθηκε μόνο στην προκλητικότητα που της επέβαλλε ο ρόλος της, δίνοντας έμφαση στα στοιχεία της παιδικότητας και της τρέλας, που συνυπάρχουν στο πρόσωπό της, δημιουργώντας ένα γοητευτικό υβρίδιο λολίτας και μαύρης χήρας που την ίδια στιγμή που καταβροχθίζει το ταίρι της, του χαϊδεύει απαλά το κεφάλι τραγουδώντας ως άλλη Οφηλία την ομορφιά των λουλουδιών. Η Ορνέλα Λούτη ως μωροφιλόδοξη Νατάλια, σύζυγος του Σεμιόν, κινήθηκε με άνεση στο χώρο διατυπώνοντας τις απαιτήσεις της με το σθένος του αφελούς μεν, αλλά αποφασισμένου να πετύχει το σκοπό του ανθρώπου, κερδίζοντας εν τέλει την συμπάθειά μας,γιατί παρόλη την ιδιοτέλεια της είχε πολλές εξάρσεις ειλικρίνειας, με την ηθοποιό να μας χαρίζει στιγμές γνήσιας θεατρικής απόλαυσης. Η ταλαντούχα Μαρία Καρακίτσου στον κομβικό ρόλο της Άννα, της μοναχοκόρης της οικογένειας που αφήνει τον άνδρα και τα παιδιά της για να έρθει στο πατρικό της με αφορμή τον ετοιμοθάτατο πατέρα της, ήταν σαγηνευτικά όμορφη, αλλά και άκρως παραπλανητική, μια κομψή γυναίκα-αράχνη, που μας σόκαρε με τον κυνισμό της, κεκαλυμμένο έντεχνα κάτω από τη μάσκα τηςγλυκύτητας, της επίπλαστης ευγένειας και της comme il faut συμπεριφοράς, αποδεικνύοντας πως ενίοτε το κακό μπορεί να έχει άκρως δελεαστικό περιτύλιγμα.

Άντα Γιαννουκάκη, Λία Τσάνα, Ορνέλα Λούτη και Μαρία Καρακίτσου

Τέλος στον ομώνυμο ρόλο, η χαρισματική Αθηνά Τσιλύρα, ανήγαγε την ηρωίδα της σε υψηλά υποκριτικά επίπεδα, φωτίζοντας κάθε πτυχή της με απόλυτη συνέπεια, αγάπη και σεβασμό στο δράμα της, αποδεικνύοντας και πάλι ότι πρόκειται για μία ολοκληρωμένη ηθοποιό, μία πραγματική ιέρεια της τέχνης που καταβυθίζεται κάθε φορά στον ψυχισμό του χαρακτήρα που υποδύεται, χρησιμοποιώντας κάθε εκφραστικό της μέσο, κάθε κύτταρο της ύπαρξής της., για να μας αφηγηθεί σκηνικά, όχι μόνο το λόγο του συγγραφέα, αλλά και την πεμπτουσία του νοήματος του έργου του. 

Ο Ένκε Φεζολλάρι τοποθέτησε τους ήρωες του μέσα στον κλασικής αισθητικής, σκηνικό χώρο που δημιούργησε ο Γιώργος Λυντζέρης μεταφέροντας μας επί της ουσίας την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής, χωρίς ωστόσο να εκπέσει σε μονοδιάστατες φολκλόρ αναφορές. Τα κοστούμια της Madamme Pelagie ήταν σαν να είχαν δημιουργηθεί κατ’ εικόνα και ομοίωση του κάθε χαρακτήρα, φωτίζοντας περισσότερο την ψυχοσύνθεση τους και αδιαφορώντας για την αισθητική ομοιογένεια, αφού στην προκειμένη περίπτωση η χρήση πολύ έντονων χρωμάτων, οι ρετρό πινελιές στα γυναικεία κοστούμια και η ανδρόγυνη αμφίεση της Βάσσα, έδωσαν με τη σειρά τους το στίγμα της γενικότερης πολυφωνίας που επικρατεί στην οικογένεια των Ζελεσνώφ.

Πρωταγωνίστρια με το δικό της μοναδικό τρόπο η πρωτότυπη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, που μας μετέφερε στη Ρωσία και τις επιβλητικές, μελαγχολικές μελωδίες της, χωρίς αυστηρά χωροχρονικά πλαίσια, κάνοντας το δικό της καυστικό σχόλιο, ή απλώς αναμοχλεύοντας μνήμες των ηρώων, τρυφερές και συνάμα νοσταλγικές.

Αντίθετα με όσα διαδραματίζονται σε άλλα, πολύ γνωστά και αγαπημένα έργα Ρώσων συγγραφέων, συγχρόνων και μεταγενέστερων του Γκόρκι,  οι ήρωες του δεν πλήττουν, δεν φιλοσοφούν περί ζωής και τέχνης, δεν ερωτοτροπούν από ανία, χαμένοι στα αχανή τοπία της Ρωσικής επαρχίας. Για τους ήρωες του Γκόρκι όλα είναι θέμα επιβολής. Όλα είναι σκληρή δουλειά. Όλα είναι δράση. Και αντίδραση. 

Ο Ένκε Φεζολλάρι βάζοντας στο δημιουργικό του μικροσκόπιο τον πρώτο πυρήνα κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, την οικογένεια και τη νοσηρότητα που συχνά αυτή κρύβει,  μιλάει με  παρρησία και απαλλαγμένος από νεοπουριτανισμούς για το σύνολο των ανθρώπινων κοινωνιών διαμέσου των αιώνων, καταδεικνύοντας την τελική επικράτηση της αρχέγονης φύσης του ανθρώπου έναντι κάθε μορφής εκπολιτισμού του.

ΒΑΣΣΑ
 
του Μαξίμ Γκόρκι,
με την Αθηνά Τσιλύρα στον ομώνυμο ρόλο
Σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι
 
Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21.00
και Κυριακή στις 18.30
στον Πολυχώρο VAULT
 
''Δεν υπάρχουν θαύματα στον κόσμο, μονάχα αυτά που κάνουμε εμείς οι ίδιοι.''
Την Τετάρτη 10 Απριλίου 2019 κάνει πρεμιέρα στον Πολυχώρο VAULT,  η παράσταση με τίτλο «ΒΑΣΣΑ» του Μαξίμ Γκόρκι, σε σκηνοθεσία Ενκε Φεζολλάρι.
Στον ομώνυμο ρόλο η Αθηνά Τσιλύρα.
 
Με τους: Χρήστο Μουστάκα, Μαρία Καρακίτσου, Βασίλη Τσιγκριστάρη, Νικόλα Φραγκιουδάκη, Λία Τσάνα, Ορνέλα Λούτη, Αντα Γιαννουκάκη
και στο ρόλο του Πατέρα ο ΄Ενκε Φεζολλάρι
 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
 
Μετάφραση: Αλέξανδρος Κοέν
Διασκευή -Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Δραματουργικοί Σύμβουλοι: Ναταλί Μηνιώτη, Κάτια Σωτηρίου
Σκηνικός χώρος-κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης, Madamme Pelagie
Art direction : Μαριάνθη Γραμματικού
Πρωτότυπη μουσική: Μάνος Αντωνιάδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Φανή Παρλή
Φωτογραφίες-Trailer : Ελπίδα Μουμουλίδου
 
Επικοινωνία: Μαρία Κωνσταντοπούλου
[email protected]
 
Παίζουν: Αθηνά Τσιλύρα
Χρήστος Μουστάκας
Μαρία Καρακίτσου
Βασίλης Τσιγκριστάρης
Νικόλας Φραγκιουδάκης
Λία Τσάνα
Ορνέλα Λούτη
Άντα Γιαννουκάκη
 
ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΆΣΕΩΝ:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΠΡΕΜΙΕΡΑ:
ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019
 
ΤΕΤΑΡΤΗ, ΠΕΜΠΤΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ στις 21.00
& ΚΥΡΙΑΚΗ στις 18.30
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
110 λεπτά με διάλειμμα
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ: 15 ΕΥΡΩ
ΜΕΙΩΜΕΝΟ: 12 ΕΥΡΩ
Πολυχώρος VAULT THEATRE PLUS
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Πλησιέστερος σταθμός μετρό: Κεραμεικός (8' περίπου με τα πόδια)
Πληροφορίες-κρατήσεις: 213 0356472 / 6949534889
(για τηλεφωνικές κρατήσεις 11:00 - 14:00 και 17:00 - 21:00)
Email: [email protected]
FB Page : http://www.facebook.com/VAULTTheatreGr1

Πολυχώρος VAULT Theatre Plus
Μελενίκου 26, Βοτανικός
Τηλ.: 213 0356472 
κιν: 6945993870
email: [email protected]
[email protected]