ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΣΟΛΙΣΤ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ ΒΑΛΕΡΙΟ ΙΣΜΑΓΚΙΛΟΦ (VALERIY ISMAGILOV)

του Χρήστου Γκόντζου

Συνάντησα τον κύριο Βαλέριο ένα ηλιόλουστο πρωινό να με περιμένει με μια βαριά τσάντα στους ώμους όρθιος έξω από την βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Αφού τον καλημέρισα με οδήγησε σε έναν διάδρομο που δεν γνώριζα και πήραμε κατόπιν το ασανσέρ για το καφέ-μπαρ του Μεγάρου στον έκτο όροφο. Αφού βρήκαμε κοινούς γνωστούς και κουβεντιάσαμε λίγο…ξεκίνησε να απαντάει τις ερωτήσεις που του έδωσα και ίσα που πρόλαβα να πατήσω το κουμπί της ηχογράφησης στο μαγνητόφωνο που είχα μαζί μου…

 -Κύριε Ισμαγκίλοφ, χαρά μου και τιμή μου να σας συναντώ και να συζητώ μαζί σας. Θα ήθελα να ξεκινήσω την κουβέντα μας ξεκινώντας από την αρχή, από τότε που ξεκίνησε αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε λίγο πιο ποιητικά και μουσική Οδύσσεια. Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την μουσική;

Οι γονείς μου δεν ήταν επαγγελματίες μουσικοί όμως πάντα αγαπούσαν την μουσική, ιδιαίτερα η μητέρα μου η οποία πήγαινε συχνά στο μπαλέτο και στο θέατρο. Έτσι θέλησα και εγώ να ξεκινήσω τις σπουδές μου στην μουσική επηρεασμένος από το οικογενειακό περιβάλλον σε συνδυασμό με την τάση την οποία ήδη είχα. Πήγα στο μουσικό σχολείο στο Νοβοροσίσκ(στην νότια Ρωσία, στην Μαύρη Θάλασσα)  απ όπου και αποφοίτησα με άριστα. Έπειτα πήγα στο μουσικό κολέγιο και από εκεί έδωσα εξετάσεις και μπήκα στο κονσερβατόριο της Μόσχας, όπως λέγεται σήμερα: Μουσική Ακαδημία Τσαικόφσκι. Αποφοιτώντας από το κονσερβατόριο Τσαικόφσκι ήρθα στην Ελλάδα για οικογενειακούς λόγους. Η γυναίκα μου είναι ρωσοπόντια βλέπεις…

-Τι σας έστρεψε να αφιερωθείτε στην μουσική και να την ασκήσετε επαγγελματικά;
Βλέποντας και συνειδητοποιώντας τα πράγματα πλέον ως ώριμος άνθρωπος είναι τελείως διαφορετικά. Ασχολήθηκα με την μουσική λόγο της αγάπης που είχα για αυτό που σήμερα λέμε κλασική μουσική. Κάποτε ήμουν απλά ένας νέος που του άρεσε η μουσική. Σήμερα η μουσική είναι κομμάτι της ζωής μου και όλες οι γνώσεις που έχω, αφορούν, και είναι γύρω από την μουσική.
 
-Ήταν μια δύσκολη απόφαση; Περάσατε δυσκολίες που ήταν αναπάντεχες ή ο δρόμος της μουσικής ήταν εξ αρχής εώς τώρα ίσιος, χωρίς σκαμπανεβάσματα;
Κοίταξε αυτά πάντα υπάρχουν. Απλά σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα τον άνθρωπο. Εγώ δεν θεωρώ ότι ο δρόμος ήταν πάντα ίσιος, με πράσινα φώτα αναμμένα να μου λένε περάστε. Παρ’ όλα αυτά θεωρώ ότι οι δυσκολίες είναι καλοδεχούμενες γιατί σε κάνουν πιο δυνατό σαν άνθρωπο και καλύτερο επαγγελματία.

-Πως είναι να σπουδάζει κανείς μουσική στην Ρωσία; (κλασική μουσική)
Τώρα βεβαίως έχουν αλλάξει οι καιροί γιατί όταν εγώ σπούδαζα στην Ρωσία ήταν η Σοβιετική Ένωση. Τότε τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά. Υπήρχε κρατικό σύστημα με πολύ αυστηρά κριτήρια για την μουσική εκπαίδευση. Τώρα… από αυτά που έχω ακούσει τα πράγματα έχουν χαλαρώσει θα έλεγα λίγο και η εμπορικότητα έχει αρχίσει να μπαίνει στον τομέα της μουσικής… Παρ’  όλα αυτά η Ρωσία κρατάει την πρωτιά στην παγκόσμια μουσική εκπαίδευση ακόμα και σήμερα. Ακόμα την βλέπω σαν μια παγκόσμια μουσική δύναμη.

Ο ΣΟΛΙΣΤ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ ΒΑΛΕΡΙΟ ΙΣΜΑΓΚΙΛΟΦ
​(VALERIY ISMAGILOV)

 
-Τι σας κράτησε τελικά στην Ελλάδα;
Πρώτα απ’ όλα βρήκα στην Ελλάδα αρκετούς καλούς φίλους. Γενικά ο ελληνικός λαός είναι πολύ ρωσόφιλος. Το δεύτερο είναι ότι γενικά οι ρώσοι μουσικοί και δεν μιλάω για τον εαυτό μου μόνο, μπορούμε να προσφέρουμε σε αυτόν τον τόπο. Πιστεύω πως έχουμε κάτι το οποίο δεν υπάρχει αλλού και είμαστε περήφανοι για την αξία της δουλειάς μας. Το τρίτο είναι ότι έχω συντάξει διατριβή και ασχολήθηκα επισταμένως με την δραστηριότητα των ρώσων στην Ελλάδα ιδιαίτερα την περίοδο του μεσοπολέμου. Διαπίστωσα γρήγορα ότι όπως συχνά μιλάμε για επαφές της Ελλάδας με την Ρωσία έτσι και η Ρωσία είχε τις επαφές της με την Ελλάδα. Φυσικά συντέλεσε στην παραμονή μου εδώ και το ότι η Ελλάδα είναι πολύ ειρηνική χώρα, πολύ φιλική χώρα, με ωραία ιστορία και πολιτισμό… αλλά δυστυχώς… στην μουσική θα μπορούσαν να χαν γίνει πιο πολλά και πιο μεγάλα πράγματα και με καλύτερο τρόπο.
 
-Είστε διακεκριμένος σολίστ του πιάνου όπως και δάσκαλος...έχετε επιδείξει όμως και μια ιδιαίτερη αγάπη για την νέα μουσική δημιουργία και ιδιαίτερα για την ελληνική. Από που πηγάζει μια τέτοια ιδιαίτερη,και δυστυχώς σπάνια προτίμηση και αγάπη;
Και πάλι εδώ συντέλεσε ο παράγων της φιλίας μου και των επιρροών. Πιο συγκεκριμένα θα αναφέρω τα μέλη της οικογένειας της Ρένας Κυριακού οι οποίοι είναι πολύ μορφωμένοι και υπέροχοι άνθρωποι. Έτσι θέλησα να κάνω κάτι με την Ρένα Κυριακού η οποία ήταν τότε αρκετά άγνωστο όνομα παρ’ όλες τις αξίες αυτής της κυρίας ως πιανίστα αλλά και ως συνθέτρια. Ανέλαβα τότε να πάρω, να μελετήσω και να παρουσιάσω πολλές από τις παρτιτούρες της που μου δόθηκαν. Αυτή και ήταν η πρώτη μου πρακτική επαφή με την ελληνική μουσική. Έπειτα ανακάλυψα τον Κωνσταντινίδη και τον Σκαλκώτα με τους οποίους επίσης ασχολήθηκα. Σε γενικές γραμμές κάπως έτσι πήρα τον δρόμο μου παίζοντας ότι ενδιαφέρον έπεφτε στα χέρια μου. Πολλές φορές μάλιστα συνεργαζόμουν και συνεργάζομαι με τους λυρικούς τραγουδιστές.
 
-Απ' όσο γνωρίζω έχετε συγγράψει και ένα σχετικό βιβλίο. Μιλήστε μας γι αυτό. Τι πραγματεύεται;
Το βιβλίο το οποίο γνωστοποίησα και τεκμηρίωσα στο τμήμα μουσικών σπουδών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου έχει θέμα «Μουσική από την ρωσική επικράτεια στην Ελλάδα του μεσοπολέμου». Βάση αυτής της διατριβής εκδόθηκε το βιβλίο μου μετά με λίγο διαφορετικό τίτλο: «Καλλιτέχνες της ρωσικής ιμιγκράτσιας στην Ελλάδα του μεσοπολέμου(άγνωστες σελίδες της ελληνικής μουσικής ιστορίας)». Εκεί αναφέρω κάποια ονόματα που είναι πλέον ξεχασμένα στην Ελλάδα και στην Ρωσία και που όμως έχουν πολύ σημαντικό έργο. Να αναφέρω παραδειγματικά τον Βλαδίμηρο Φρήμαν που ήταν καθηγητής της Τζίνα Μπαχάουερ, τον Μπούτνικοφ που έγινε επικεφαλής της ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών και της Συμφωνικής ορχήστρας Αθηνών όπου μετά από μια πενταετία ήταν συνδιευθυντές της ορχήστρας με τον Δ. Μητρόπουλο. Πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα είναι επίσης ο κουντούροφ, ελληνικής καταγωγής αλλά από την Ρωσία. Με τον τελευταίο να μπαίνει στα δέκα πιο γνωστά ονόματα ελλήνων συνθετών εκείνης της περιόδου μιας που έργα του παρουσιάζονται πολύ συχνά στην Ελλάδα, όπως η συμφωνιέττα του.
 
-Έχετε ξεχωρίσει κάποιον Έλληνα συνθέτη που να θαυμάζεται; Αν ναι ποιόν; Για ποιόν λόγο;
Είναι δύσκολο να πεις πραγματικά… δυο τρείς μου έρχονται στο μυαλό εκ των οποίων ο πρώτος είναι ο Γ. Κωνσταντινίδης. Και αυτό γιατί επεξεργάζεται με φυσικό τρόπο το τεχνικό στοιχείο, έχει ωραία ευρωπαϊκή τεχνοτροπία και ισορροπημένο συνδυασμό με την ελληνική λαϊκή-παραδοσιακή μουσική. Ο δεύτερος είναι ο Γ.Χρήστου μια σπουδαία προσωπικότητα και αυτή… αν και τελευταία έχω γνωρίσει αρκετά επίσης και το έργο του Σ. Σαμάρα. Αν και επτανησιακής σχολής εγώ θα τον χαρακτήριζα και πρόδρομο του Μ.Καλομοίρη. Τον τελευταία τον συγκρίνω μάλιστα και με τον Γκλίνκα που ήταν ο πατριάρχης της ρωσικής σχολής, μιας που σε ένα χώρο που δεν είχε καθιερωθεί η επαγγελματική εκπαίδευση άρχισε να λειτουργεί επαγγελματικά από μόνος του και καθιέρωσε μια ολόκληρη σχολή.
 
-Υπάρχει κάτι που σας πικραίνει και σας στεναχωρεί τον χώρο της μουσικής; Κάποιο παράπονο;
Μένω στην Ελλάδα σχεδόν είκοσι χρόνια. Έτσι βλέπω και εγώ κάποιες «αταξίες» θα έλεγα στην ελληνική μουσική εκπαίδευση η οποία είναι ακόμα μη διαβαθμισμένη σε πολλά πεδία του αντικειμένου της μουσικής. Δεν κρύβω ότι έχω ακούσει ότι διάσημοι μουσικοί όπως ο Θ.Αντωνίου ή ο Λ.Καβάκος έχουν κάνει προσπάθειες για να βρεθούν κάποιες λύσεις σε αυτές τις «αταξίες». Δυστυχώς αυτές οι προσπάθειες δεν ήταν καρποφόρες. Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα πολλές φορές όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά εμποδίζει κιόλας την μουσική εκπαίδευση. Μεγάλο αγκάθι είναι οι πανελλήνιες εξετάσεις. Φαντάζεστε κάποιον ο οποίος θέλει να γίνει μουσικός να πρέπει να βάλει σε δεύτερη μοίρα την μουσική για ένα διάστημα, τι επιπτώσεις έχει. Παρ’ όλα αυτά όμως υπάρχουν πολλά ταλαντούχα παιδιά στην Ελλάδα που παρά τις δυσκολίες δεν το βάζουν κάτω και πετυχαίνουν. Έτσι περιμένουμε μήπως κάτι γίνει και τα πράγματα αλλάξουν προς το καλύτερο…
 
-Κλείνω αυτήν την τόσο ενδιαφέρουσα κουβέντα μαζί σας ρωτώντας σας για το μέλλον.Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό;
Σε περίπου ένα μήνα θα παρουσιάσουμε έργα για φωνή και πιάνο υπό την αιγίδα της ένωσης ελλήνων μουσουργών στο ινστιτούτο Γκαίτε. Έργα ελλήνων συνθετών που είναι εν ζωή όπως ο Ε.Κοκόρης και ο  Χ. Σαμάρας, αλλά και ελλήνων συνθετών που έφυγαν από την ζωή όπως πολύ πρόσφατα ο Θ.Αντωνίου. Θα είναι μάλιστα η συναυλία σαν ένα μικρό in memoriam για τον Θ.Αντωνίου.