ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΟ ΚΕΤ & ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ» ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ELEPHAS TILIENSIS

της Λίλας Παπαπάσχου

Στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, έναν από τους λίγους χώρους στην Αθήνα που ανταποκρίνεται απόλυτα σε αυτό που πρεσβεύει, δηλαδή έναν εναλλακτικό πολυχώρο, παρακολουθήσαμε για μία ακόμη φορά τέχνη υψηλή, απολαμβάνοντας μία παράσταση που φέρνει την αρχαία τραγωδία στο σήμερα με τον πλέον σύγχρονο και ευφάνταστο τρόπο, χωρίς ωστόσο να την αποστερεί από το δραματουργικό μεγαλείο και το ερμηνευτικό μέγεθός της.

Η ομάδα Elephas Tliensis που πήρε το όνομά της από τον νάνο ελέφαντα της Τήλου, ο οποίος προκειμένου να επιβιώσει αναγκάστηκε να «συρρικνωθεί», καταπιάνεται - μετά τον «Οδυσσέα» του Τζαίημς Τζόυς που παρουσιάστηκε με επιτυχία πέρυσι στο Φεστιβάλ Αθηνών – με τον Φιλοκτήτη του Σοφοκλή.

Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου συνυπογράφουν την δραματουργική επεξεργασία και την σκηνοθεσία, ο Γιώργος Μπλάνας τη μετάφραση και ο Παύλος Παυλίδης την πρωτότυπη μουσική, σε μία ολοκληρωμένη σκηνική πρόταση που λειτουργώντας σχεδόν ψυχαναλυτικά, ξεκλειδώνει σκέψεις και συναισθήματα που «βασανίζουν» τον άνθρωπο στο διηνεκές, εφόσον ο καθένας από εμάς, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό,  συν-υπάρχει με την «πληγή» του, δίνοντας μία καθημερινή μάχη με τις φοβίες, τις ανεπάρκειες, τις εμμονές του.  Πόσο δύσκολο είναι τελικά να μετακινηθούμε από τη θέση μας και να πλησιάσουμε τον συνάνθρωπό μας;

Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης & η Δέσποινα Αναστάσογλου επεξεργάζονται δραματουργικά και σκηνοθετούν, ο ποιητής Γιώργος Μπλάνας υπογράφει την μετάφραση & ο Παύλος Παυλίδης την πρωτότυπη μουσική της παράστασης

Σε αυτήν την  λιγότερο γνωστή – και περισσότερο ανθρωποκεντρική - τραγωδία του, ο Σοφοκλής κάνει σαν άλλος χειρούργος, μια βαθιά τομή στον ψυχισμό του ανθρώπου, η σκοτεινή ύλη του οποίου μένει αναλλοίωτη στους αιώνες, για να μας «διδάξει» τη δύναμη της συγχώρεσης, της αποδοχής της διαφορετικότητας, της συνεξέλιξης και της αυτοθεραπείας, μέσα από μια διαρκή σύγκρουση, του νέου με το παλαιό, έτσι όπως ενσαρκώνονται στα πρόσωπα του Φιλοκτήτη και του Νεοπτόλεμου. 

Ο Φιλοκτήτης βρίσκεται εξόριστος στη Λήμνο, πριν καν προλάβει να φτάσει στην Τροία, αφού ο Μενέλαος και ο Αγαμέμνων – με τον Οδυσσέα όπως πάντα να συνεπικουρεί στη ραδιουργία – τον εγκατέλειψαν μόνο και αβοήθητο εκεί, επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν τα βογγητά πόνου και την κακοφορμισμένη και δύσοσμη πληγή του, αποτέλεσμα δαγκώματος ενός ιερού υδρόβιου φιδιού στο νησί Χρύσα. Μόνο του εφόδιο για να επιβιώσει το περίφημο τόξο που του χάρισε ο Ηρακλής, όταν εκείνος του έσωσε τη ζωή.

Ο πρώην κραταιός και ένδοξος στρατηγός των Αχαιών  μετατρέπεται, μετά από 10 χρόνια απομόνωσης και μιας καθημερινότητας γεμάτης αφόρητο πόνο, σε άγριο θηρίο που αγωνίζεται να επιβιώσει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες.

Η εξαιρετική Γιούλα Μπούνταλη ως Φιλοκτήτης

Ο Φιλοκτήτης δικαίως αισθάνεται προδομένος από τους συντρόφους του. Είναι ένας άνθρωπος που υποφέρει, πονάει, μισεί.. Είναι ένας βαθιά οργισμένος άνθρωπος. Ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Παρ’ όλα αυτά όμως ποθεί να επιστρέψει κοντά στους ανθρώπους, ακόμα κι αν ο πληγωμένος εγωισμός και η πικρία που αισθάνεται τον εμποδίζει να το παραδεχτεί.  Ο άνθρωπος άλλωστε είναι  κοινωνικόν ζώον... 

Ο Νεοπτόλεμος από την άλλη, φτάνει στη Λήμνο για να φέρει εις πέρας μία δύσκολη αποστολή. Ο «πολυμήχανος» Οδυσσέας καταστρώνει άλλο ένα δόλιο σχέδιο για να ξεγελάσει τον Φιλοκτήτη και να τον επαναφέρει πίσω στην Τροία μαζί με το πολύτιμο τόξο του, έτσι όπως ορίζει ο χρησμός του μάντη Έλενου, προκειμένου οι Αχαιοί να κατακτήσουν επιτέλους την Τροία, που αντιστέκεται σθεναρά. Ο Νεοπτόλεμος είναι ο γιος του Αχιλλέα, τον οποίο ο Φιλοκτήτης δεν γνωρίζει φυσιογνωμικά. Ένας νέος υγιής, ακμαίος, γεμάτος δύναμη και ενθουσιασμό, που στην αρχή αντιμετωπίζει το όλο εγχείρημα με δυσπιστία, όμως στην πορεία πείθεται από τον Οδυσσέα και ρίχνεται σε μια άνιση μάχη, την οποία πρέπει να κερδίσει με την ευγλωττία και την οξυδέρκεια του και όχι με την ρωμαλεότητα του, όπως είχε συνηθίσει να πράττει.

Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης κράτησε για τον εαυτό του το ρόλο του Οδυσσέα, του πιο αμφιλεγόμενου ήρωα του Τρωϊκού Πολέμου, έτσι όπως έχει αποτυπωθεί και σε άλλες γνωστές τραγωδίες και φυσικά στον Όμηρο (μετέπειτα και στο σύγχρονο θέατρο), ο οποίος εδώ μοιάζει να εκπροσωπεί το «κακό» που σαν άλλο φίδι σέρνεται προς τον Φιλοκτήτη, για να τον ξαναδαγκώσει, αυτήν τη φορά πιο ύπουλα, με τη γλώσσα του ψέματος και της απάτης, το δηλητήριο της οποίας είναι ικανό να «μολύνει» κάθε ηθική, κάθε αλήθεια, κάθε νεανική αθωότητα. Ορατός μεν, αλλά κρυμμένος στη σκιά και με υποχθόνια φωνή συνωμότη, ο ταλαντούχος ηθοποιός κινεί τα νήματα μίας καθ’ όλα ενδιαφέρουσας δραματουργικής πλοκής. 

Οι εξαιρετικές Γιούλα Μπούνταλη & Ειρήνη Μπούνταλη (οι οποίες δεν είναι αδελφές!) ως Φιλοκτήτης και Νεοπτόλεμος αντίστοιχα, κατέθεσαν δύο συγκλονιστικές ερμηνείες αναδεικνύοντας τον πλούτο και την διαχρονικότητα του λόγου του τραγικού ποιητή, μέσα από μία ευφάνταστη και γεμάτη συμβολισμούς θεατρική απεικόνιση. Η μία απέναντι στην άλλη - ανάμεσα στο κοινό - με πρόσωπα και βλέμματα καθαρά που αντανακλούσαν σκέψεις και συναισθήματα και ακολουθώντας την δική της κινησιολογική συνθήκη η καθεμία, παραμένοντας όμως σε πλήρη αρμονία με το σκηνικό όλον, γέμισαν με την στιβαρή παρουσία τους κάθε σπιθαμή αυτού του ιδιότυπου ρινγκ – το οποίο φιλοτέχνησε η Ιωάννα Πλέσσα που δημιούργησε και τα «φουτουριστικά» κοστούμια της παράστασης. Οι δύο ικανότατες ηθοποιοί κατάφεραν να μετατρέψουν έναν σκληρό αγώνα εξουσίας και επιβολής , σε μια δίκαιη και βαθιά ανθρώπινη ισοπαλία. 

Δημήτρης Αγαρτζίδης/Οδυσσέας, Γιούλα Μπούνταλη/Φιλοκτήτης & Ειρήνη Μπούνταλη/Νεοπτόλεμος

Είχα καιρό να ακούσω τόσο δυνατά και καθαρά τον μεστό, αποφθεγματικό λόγο της αρχαίας τραγωδίας, ο οποίος μέσα από το πρίσμα της διεισδυτικής και ταυτόχρονα ποιητικής μετάφρασης του Γιώργου Μπλάνα, απέκτησε μία εντελώς σύγχρονη διάσταση, αποδεικνύοντας πως δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να αποδοθεί ένας τέτοιος λόγος, αφού το μόνο που χρειάζεται είναι η ανάδειξη των διαχρονικών νοημάτων που κρύβονται πίσω από τα άλλοτε περίτεχνα και άλλοτε αδρά λεκτικά σχήματα.

Οι φωτισμοί του Βασίλη Κλωτσοτήρα κινήθηκαν σε ένα μινιμαλιστικό πλαίσιο, με μία διάθεση συμπερίληψης του κοινού στην δράση, με έναν τρόπο ωστόσο διακριτικό και σε συγκεκριμένα σημεία της σκηνικής αφήγησης.

Τέλος, ο πάντα επίκαιρος Παύλος Παυλίδης βάζει την ιδιαίτερη μουσική υπογραφή του στην παράσταση, λειτουργώντας και ως «από μηχανής θεός» μέσα από ένα υπερβατικό voice over, το οποίο ήταν το ιδανικό φινάλε, μίας ατμοσφαιρικής παράστασης, που ακολουθώντας τη ροή του κειμένου, οδήγησε τους δύο βασικούς ήρωες του έργου - αλλά και τους θεατές - στην πολυπόθητη κάθαρσις.

"Φιλοκτήτης" του Σοφοκλή από την ομάδα Elephas Tiliensis, μια παράσταση για την αυτογνωσία, που μοιραία οδηγεί και στο σεβασμό του άλλου...

Έχοντας παρακολουθήσει τον φεστιβαλικό «Οδυσσέα» της Ομάδας Elephas Tiliensis (αλλά και προηγούμενες καλλιτεχνικές παραγωγές της) διαπίστωσα πως υπάρχει μία συνέχεια και μία συνέπεια στην πορεία της συγκεκριμένης ομάδας που επιλέγει κάθε φορά δύσκολα έργα, για να καταβυθιστεί στο άγνωστο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και να αναδείξει το σκοτάδι και το φως που κρύβεται εκεί, παρουσιάζοντας με τον φετινό Φιλοκτήτη άλλη μία τίμια καλλιτεχνική πρόταση που φέρνει την αρχαία τραγωδία στο προσκήνιο ως ένα ζωντανό και ανοιχτό στον πειραματισμό θεατρικό είδος, ανοίγοντας έναν ειλικρινή διάλογο με το κοινό, που απ’ ότι φαίνεται αντιλαμβάνεται  την αλήθειά της.

«Λυπήσου με, σπλαχνίσου με, σώσε με, σκέψου μια πάλη ατέλειωτη, μια ατέλειωτη αγωνία λυσσομανά η ανθρώπινη ζωή, πετύχεις δεν πετύχεις», μας λέει ο Φιλοκτήτης κάθε Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή στις 21.00, στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων έως και τις 9 Ιουνίου. Μην παραλείψετε να τον δείτε και κυρίως να τον....ακούσετε.
                                

“Φιλοκτήτης” του Σοφοκλή
από την ομάδα Elephas tiliensis

● Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων
Παρασκευή/Σάββατο/Κυριακή, από 10 Μαΐου έως 9 Ιουνίου | 21:00
|12€, 10€ (φοιτητικό, άνω 65), 5€ (κάρτα ανεργίας, ΣΕΗ) |
Κρατήσεις απαραίτητες: 213.00.40.496

Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Πρωτότυπη μουσική: Παύλος Παυλίδης
Σκηνικά, Κοστούμια: Ιωάννα Πλέσσα
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Φωτογραφίες: Karol Jarek
 
Παίζουν: Γιούλα Μπούνταλη, Ειρήνη Μπούνταλη, Δημήτρης Αγαρτζίδης
 
Ευχαριστούμε την εταιρία “supertitles” για την ευγενική παραχώρηση των υπέρτιτλων.
Διάρκεια: 90 λεπτά
Teasers:
https://youtu.be/ALJR0v2TjWE & https://youtu.be/NyNVCz6Fgyg

Φωτογραφίες: https://www.dropbox.com/sh/xleihphtivz8or9/AAAKrqToqKMAyFYfDZT2RYMZa?dl=0
 
Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού.
 
Ο Φιλοκτήτης παρουσιάστηκε στις 20 και 21 Απριλίου στο Φεστιβάλ “Αντίβαρο” στο Ρέθυμνο και στις 3, 4 και 5 Μαΐου στο θέατρο act στην Πάτρα.

Περισσότερες πληροφορίες: http://www.elephastiliensis.gr/
Facebook Page: Elephas tiliensis
Γραφείο Τύπου & Επικοινωνίας
Ελεάννα Γεωργίου
Μ: [email protected]m
Τ: 6944 535357
_______________________________________________
κέντρο ελέγχου τηλεοράσεων
Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, 11364 Κυψέλη, Αθήνα
213.00.40.496 & 69.45.34.84.45
 
ΠΡΟΣΒΑΣΗ με λεωφορείο (στάση Καλλιφρονά): 054, 608, 622, Α8, Β8 | 
με τρόλεϊ (στάση Καλλιφρονά): 3, 5, 11, 13, 14 | (στάση Πλατεία 
Κυψέλης): 2, 4 | με ΗΣΑΠ: Άγιος Νικόλαος (15 λεπτά με τα πόδια)
 
Το γαλλικό συνδικάτο SYNDEAC (Συνδικάτο των Καλλιτεχνικών και Πολιτισμικών Εταιρειών) υποστηρίζει το πρόγραμμα του ΚΕΤ για τη σεζόν 2018-19.
https://www.syndeac.org/