ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ

της Γεωργίας Τσούρου

Την εποχή που είχαν πρωτοβγεί τα κινητά, υπήρχε πάντα κάποιος στο λεωφορείο που θα μιλούσε για άκρως ευαίσθητα ζητήματα (επαγγελματικά ραντεβού, οφειλές προς την εφορία, λογιστικά θέματα, κλπ κλπ) με βροντερή φωνή και ύφος κατεπείγοντος, ανάμεσα στους υπόλοιπους στριμωγμένους επιβαίνοντες. Απώτερος και μάλλον υποσυνείδητος σκοπός, φυσικά, να παρουσιάσει τον εαυτό του ως πολυάσχολο και περιζήτητο μέλος της κοινωνίας, χωρίς άλλη επιλογή από το να δεχτεί το τηλεφώνημα αυτό ανάμεσα στις στάσεις της Πανεπιστημίου.

Αναζητώντας το βλέμμα των διπλανών μου, με μαθηματική ακρίβεια έβρισκα πάντα κάποιον που κουνούσε το κεφάλι και σκεφτόταν το ίδιο με εμένα: «Ποιόν δουλεύει; Οι αληθινά πολυάσχολοι και περιζήτητοι έχουν άλλους να απαντούν το τηλέφωνό τους και σίγουρα δεν μιλούν για τα προσωπικά τους μέσα στα ΜΜΜ». Σήμερα, που τα κινητά είναι πρώτα για να τραβάμε selfies και να κάνουμε check in και μετά για να απαντάμε στις κλήσεις του λογιστή, σκέφτομαι κάτι αντίστοιχο κάθε φορά που βλέπω ανθρώπους να ποστάρουν ξανά και ξανά φωτογραφίες από την έξοδό τους, το μεσημεριανό τους, τα μωρά τους, τους φίλους τους με μπικίνι και να στέλνουν μηνύματα αγάπης στο έτερον ήμισυ δημοσίως μέσω facebook και Instagram: Οι αληθινά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν κάνουν διάλειμμα από την ευτυχισμένη ημέρα τους για να μας δείξουν πόσο καλά περνούν. Οι μανιωδώς ποστάροντες, είναι στην πραγματικότητα οι πιο μοναχικοί από όλους και προσπαθούν να πείσουν για το αντίθετο.

Κάθε ένας μας έχει πια στην τσέπη ένα μηχανάκι που μπορεί να καταγράψει και να αναμεταδώσει ανά πάσα στιγμή το προσωπικό μας αφήγημα μέσω social media. Μυθοπλασία, όμως, χωρίς σασπένς γίνεται; Μπορεί μια ακολουθία από φωτογραφικά ενσταντανέ να αιχμαλωτίσει την προσοχή του αναγνώστη; Η απάντηση ίσως μπορεί να δοθεί από το βιβλίο που διαβάζω αυτές τις μέρες, το πρωτόλειο λογοτεχνικό έργο του συγγραφέα Άγγελου Αυγουστίδη, με τίτλο «ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ».

Βρισκόμαστε στο 1958, παραμονές των εθνικών εκλογών. Στα επαρχιακά χωριά της Βορείου Ελλάδος, αρχηγός είναι ο χωροφύλακας και κανένας δεν εμπιστεύεται κανέναν. Η ζωή παρόλα αυτά κυλά κανονικά, οι μεγάλοι πηγαίνουν στις δουλειές και τα παιδιά στο σχολείο τους, οι γραμματιζούμενοι διαβάζουν, οι βοσκοί βόσκουν τα κοπάδια τους, οι μαγείρισσες στην κουζίνα τυλίγουν ντολμαδάκια. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, πίνουν. Όταν τα ράφια του παντοπωλείου αδειάζουν, εμφανίζεται ασθμαίνουσα η Dodge του κυρίου Αυγουστίνου, που κάθε 15 μέρες κάνει το δρομολόγιο από την Θεσσαλονίκη, όπου εδρεύει η ποτοποιία του, στις γύρω επαρχίες, για να πουλήσει το ούζο του στους ντόπιους.

Κάθε χωριό και κωμόπολη, κάθε κεφάλαιο, είναι μια φωτογραφία στο feed του Αυγουστίνου και του οδηγού του Αριστοτέλη. Λεζάντα κάτω από κάθε post είναι οι προσωπικές ιστορίες του παντοπώλη, του ξενοδόχου, του εστιάτορα και του τυχαίου περαστικού που κάθισε δίπλα τους το βράδυ στην ταβέρνα. Οι δύο ταξιδιώτες διασταυρώνονται με ανθρώπους από τα χαμηλότερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα της φτωχής μεταπολεμικής επαρχίας, και καταναλώνουν τις ιστορίες τους αντί πρωινής εφημερίδας, με τον καφέ και το πρώτο τσιγάρο της ημέρας. Η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικού αναβρασμού και οι αεί παίδες ψηφοφόροι της ελπίζουν οι εκλογές της Κυριακής να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους εαυτούς τους, είναι απρόθυμοι ωστόσο να ρισκάρουν την προσωπική τους ασφάλεια για να το διεκδικήσουν ενεργά. Τους φαντάζομαι το 2018, αγχώδεις να παρακολουθούν το facebook τους και σιωπηλά να εύχονται να μαζευτούν αρκετά like κάτω από το σωστό post ώστε τα πράγματα να αλλάξουν.

Το «ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ», είναι μια περίπτωση μυθοπλασίας άνευ σασπένς. Οι συμπαθέστατοι χαρακτήρες του ποτοποιού Αυγουστίνου και του οδηγού Αριστοτέλη, σκιαγραφημένοι με συνέπεια από τον συγγραφέα τους, χρησιμεύουν για να μας περιγράψουν την Ελλάδα του 1958, μέσα από τις σπονδυλωτές ιστορίες των ανθρώπων που συναντούν καθώς ανεβαίνουν και κατεβαίνουν κακοτράχαλους επαρχιακούς δρόμους με τις μπουκάλες του ούζου να κλυδωνίζονται στην καρότσα της Dodge. Περιέχει σημαντικές δόσεις πολιτικής ιστορίας της χώρας μας από ένα συγγραφέα πλέον αρμόδιο να μας τις χορηγήσει, έχοντας διατελέσει ο ίδιος καθηγητής ιστορίας στην Ολλανδία, και είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ:
«- Κύριε Αυγουστίνε, άστο τώρα το αριστερό πεντάλι … - Όχι Αριστοτέλη, δεν είμαι χαζός. Σε βλέπω συχνά να πατάς αυτά τα δύο πεντάλια μαζί. Πώς είπες ότι το λένε το αριστερό; - Συμπλέκτη… - Και γιατί το λένε συμπλέκτη; - Γιατί συμπλέκει κύριε Αυγουστίνε, γιατί συμπλέκει! […] - Μα τι με λες τώρα; Αποσυνδέεις τη μηχανή από τις ρόδες για να έχεις μεγαλύτερη δύναμη; Σε παρακαλώ! Τέλος συζήτησης».

Από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο το «ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ» επιβεβαίωσε την υποψία μου ότι  τα φαινομενικά πιο ανάξια λόγου καθημερινά στιγμιότυπα, όταν αναπαράγονται από ικανούς αφηγητές, έχουν κάτι να μας διδάξουν. Επιπλέον, με έκανε από την πρώτη σελίδα να γελάσω δυνατά, πράγμα που μου θύμισε τις απολαυστικές ανοησίες του David Sedaris και ειλικρινά, ουδέποτε μου συνέβη παρακολουθώντας τις ευτυχισμένες ζωές των κατά συρροή χαρούμενων του Instagram.
----------------------------------------------------------------------------------------
ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ
ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΔΗΣ
ISBN 978 960 04 4892 4