ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ (27/3)

της Μαρίας Σούμπερτ

Θυμάμαι στο δημοτικό να προετοιμαζόμαστε στην πέμπτη ή έκτη για ένα θεατρικό σκετς. Κάθε μεσημέρι καθόμουν στο κρεβάτι και διάβαζα με μανία να μάθω τα λόγια μου. Την περίοδο εκείνη πρέπει να ξόδεψα τις περισσότερες ώρες διαβάσματος για το σχολείο όλων των χρόνων μου στο δημοτικό. Ο ρόλος μου ήταν μεγάλος. Κάποια ηρωίδα του ’21, ούτε που θυμάμαι ποια, που σε μια σκηνή υποβάσταζε έναν αγωνιστή που είχε λαβωθεί. Αχ, και πως κρατούσα τον καημένο το Σωτήρη… Σα να κρατάω ωμό κοτόπουλο από τη φτερούγα –στην προεφηβεία γαρ, η επαφή με το άλλο φύλο δημιουργούσε σε όλους μας αμηχανία. Και ενώ πολεμούσα με ειλικρίνεια και επιμονή να μάθω τα λόγια και τις κινήσεις, να κρατάω με φροντίδα τον Σωτήρη, να τα κάνω όλα σωστά, μια μέρα μάθαμε πως το σκετς μας ακυρώνεται, γιατί η δασκάλα του άλλου τμήματος είχε επιμείνει να παιχτεί μόνο το δικό της για οικονομία χρόνου.

Δεν το είχα παραδεχτεί τότε, αλλά με είχε πειράξει πάρα πολύ. Με είχε πληγώσει, με έκανε να νιώθω απόρριψη και απογοήτευση. Και φυσικά δεν συμμετείχα ξανά σε θεατρική ομάδα μέχρι να τελειώσω και το Λύκειο.
         
Τη δεκαετία του ’80 που πήγαινα εγώ στο δημοτικό δεν είχαμε θεατρολόγους να κάνουν το μάθημα της θεατρικής αγωγής. Δεν είχαμε καν μάθημα θεατρικής αγωγής (ούτε μουσικής και ζωγραφικής, κι ας ήταν στο πρόγραμμα γραμμένα). Τα θεατρικά σκετς για τις εκάστοτε γιορτές τα οργάνωναν οι δάσκαλοι του σχολείου. Αλλά παρ’ ότι πολλοί από αυτούς είχαν όρεξη, τους έλειπαν οι βασικές γνώσεις για τα πώς να εντάξεις ένα παιδί σε μια θεατρική δραστηριότητα, να το κρατήσεις ασφαλές και να μην το αφήσεις να νιώσει εκτεθειμένο.
         
Τα πράγματα από τότε άλλαξαν και πολλές σχολικές παραστάσεις στήνουν πλέον οι θεατρολόγοι που εργάζονται ως ωρομίσθιοι ή αναπληρωτές στα σχολεία. Βέβαια, παρ’ ότι τη δεκαετία του ’80 κρίθηκε πως η Ε’ και Στ’ Δημοτικού είναι οι καταλληλότερες τάξεις για θεατρικό δρώμενο, τώρα έχει καταργηθεί η θεατρική αγωγή σε αυτές τις τάξεις. Οπότε μπορεί στο Υπουργείο Παιδείας να αγνοούν την χρησιμότητα του θεάτρου στην εκπαίδευση, κάνουν πράξη όμως το θέατρο του παραλόγου.
         
Η προσωπική μου άποψη είναι πως το θέατρο είναι απαραίτητο στις τάξεις, γιατί η συμμετοχή σε μια παράσταση, η διαδικασίες που οδηγούν σε αυτήν, η θεατρική αγωγή ως εργαλείο εκπαίδευσης και συναισθηματικής ανάπτυξης, αλλά και η χρήση της δραματοθεραπείας για την διερεύνηση των ρόλων μέσα σε μια τάξη, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να επεξεργαστούν τις δυσκολίες τους, να μάθουν, να γίνουν ενεργοί ακροατές και θεατές, αλλά και να βιώσουν εμπειρίες απαραίτητες για την ασφαλή τους ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη.

Με αφορμή λοιπόν την επέτειο της 25ης Μαρτίου, αλλά και της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου που ακολουθεί λίγες ημέρες αργότερα (27/3), μίλησα με τις παλιές μου συμφοιτήτριες και ενεργές θεατρολόγους στα σχολεία Σπυριδούλα Μπιρμπίλη και Νικολέτα Ντεμίρη και τις ρώτησα για τη δική τους θέση και άποψη για όλο αυτό το ζήτημα.
 
Σπυριδούλα Μπριπίλη, Θεατρολογος-εκπαιδευτικός
Θέατρο και επέτειοι…
 
Λίγα πράγματα θυμάται κανείς όσο απομακρύνονται τα σχολικά χρόνια. Διαλείμματα, γυμναστική, 15 Ιουνίου, 25η Μαρτίου, 28η Οκτωβρίου, 23 Δεκεμβρίου. Μέρες που σου μένουν γιατί δεν κάνεις αυτό που συνήθως έκανες στο σχολείο, μέρες που σπάνε την ρουτίνα. Αυτές τις μέρες συνήθως θυμάσαι κι όταν το σχολείο είναι η καθημερινότητά σου κι όχι το παρελθόν σου. Για τον ίδιο λόγο τις θυμάσαι, γιατί σπάνε την ρουτίνα. «Μα όλες οι σχολικές γιορτές ίδιες είναι’», θα πει κάποιος, «ποιηματάκια, χρονικά, τραγούδια». Ήταν ίδιες, μπορώ να απαντήσω με μια μικρή περηφάνια. Γιατί εδώ και κάποια χρόνια κάτι φαίνεται να έχει αλλάξει. Η θεατρική αγωγή στα σχολεία πιστεύω φύσηξε έναν αέρα φρέσκο στις εκδηλώσεις αυτές. Με όλες τις δυσκολίες κάποια μικρή αλλαγή έγινε προς το καλύτερο. Ναι, η ώρα της θεατρικής αγωγής είναι μόνο μία την εβδομάδα και δεν είναι αρκετή. Ναι, οι θεατρολόγοι μοιράζονται σε 3, 4, 5 σχολεία κι αυτό δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Ναι, η θεατρική αγωγή καταργήθηκε από την Ε’ & ΣΤ’ δημοτικού, κάτι που κατά την γνώμη μου είναι απαράδεκτο. Όμως βοηθώντας συναδέλφους δασκάλους να ετοιμάσουν τις γιορτές, είτε προτείνοντας κείμενα, είτε δίνοντας χρόνο εκτός ωραρίου μου να βοηθήσω σε πρόβες, είδα τις γιορτές αυτές να βγαίνουν από το χρονοντούλαπο. Έπαψαν να μυρίζουν ναφθαλίνη, έγιναν σύγχρονες υπό την έννοια ότι απέκτησαν την σύνδεση με το τώρα. Πλησιάζοντας η επέτειος της 25ης Μαρτίου αλλά και η 27η Μαρτιου (Παγκόσια Ημέρα Θεάτρου) θα έλεγα ότι η 25η Μαρτίου δεν έχει να πει κάτι αν περιοριστεί στους Τούρκους κι όσα είχαν γίνει 200χρόνια πριν. Έχει όμως πολλά να πει στους σημερινούς μαθητές αν δραματοποιηθούν κείμενα που αναδεικνύουν την οικουμενικότητα και την επικαιρότητα των μηνυμάτων μιας πολεμικής επετείου. Κείμενα που εστιάζουν στον άνθρωπο κι όχι στα γεγονότα. «Γιατί το θέατρο είναι ένα μέρος όπου κάποιος μπορεί να μάθει, να καταλάβει, να συγκινηθεί, το μέρος όπου συναντάς τον Άλλο και γίνεσαι ο Άλλος», όπως αναφέρει η Ariane Mnouchkine*.
 
*Δημοπούλου, Ν. & Κεχαγιά, Β., (2-17), «Το θέατρο Ντοκουμέντο στη θέση του Άλλου. Αναγνωσεις του τελευταίου Καραβανσαράι- Οδύσσειες από το Θέατρο του Ήλιου», περ. Εκπαίδευση & Θέατρο, Τεύχος 18, σελ.69)
 
Νικολέτα Ντεμίρη, θεατρολόγος
 
Εμείς που τώρα μας βλέπετε κύριοι και κυρίες
άναρχα να καθόμαστε και να περιπλανιόμαστε
σε τούτο το προαύλιο που κάναμε ανδραγαθίες
για έξι χρόνια ολόκληρα που σίγουρα θα θυμόμαστε,
αποφασίσαμε χαρούμενα μαζί και θλιβερά,
με νεύρα, κέφι, θέληση, καυγάδες και λοιπά
κάτι όμορφο να σκαρώσουμε και να το αποδώσουμε.
Να παίξουμε ένα θέατρο, όχι ως ηθοποιοί,
αλλά ως αυτό που είμαστε, παιδιά – δημιουργοί.
Και ψάχναμε το θέμα μας κι άρχισαν οι ιδέες,
που έπεφταν βροχή κι ήταν όλες ωραίες.
Σερφάραμε στο internet, ανοίξαμε βιβλία,
θεατρικά, ποιητικά και άλλα εργαλεία.
Κι είπαμε μήπως να δείχναμε ασκήσεις και παιχνίδια,
που δύο χρόνια στη θεατρική αγωγή προέκυπταν αιφνίδια.
 
Ένα μικρό δείγμα γραφής από την ομαδική δουλειά που γίνεται μέσα στην τάξη, στο μάθημα της θεατρικής αγωγής στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Το συγκεκριμένο προέρχεται από τα δύο τμήματα της ΣΤ τάξης που αποφοίτησε το 2012 από το 10ο δημοτικό σχολείο Περιστερίου. Είναι μόνο οι πρώτοι 15 στίχοι από πολλούς που ακολούθησαν και με τους οποίους τα παιδιά έπαιξαν και κατέληξαν να κάνουν παράσταση. Είτε μιλάμε για παράσταση, είτε για θεατρικό παιχνίδι μέσα στην τάξη, δεν υπάρχουν λόγια να εκφράσουν την απόλαυση, τη χαρά της δημιουργίας, τη δυνατότητα έκφρασης των συναισθημάτων και την ελευθερία που προσφέρει το θέατρο μέσα στο σχολείο. Η αγάπη των παιδιών τεράστια και οι δυνατότητές τους να μάθουν γι΄ αυτό και μέσα από αυτό απεριόριστες. Το αποτέλεσμα; Βαθειά ικανοποίηση για τον ή τη θεατρολόγο και συγκίνηση για όλους. Πάνω απ΄ όλα όμως μία σταθερά για τα ίδια τα παιδιά. Πηγή αισιοδοξίας, έμπνευσης, αυτοαποδοχής και συνεργασίας.