ΈΝΑ ΖΩΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 116 ΧΡΟΝΩΝ

της Μαρίας Σούμπερτ

Αναζητώντας πληροφορίες για την Βρετανή Beatrix Potter στο διαδίκτυο δεν εξεπλάγην όταν είδα πως γεννήθηκε το 1866, μεγάλωσε σε μια μεγαλοαστική οικογένεια, εκπαιδεύτηκε από μια οικοδιδασκάλισσα και καταρχήν δεν είχε επαφές με παιδιά της ηλικίας της, ούτε όμως και πολλές προσδοκίες για το μέλλον της –λόγω του φύλου της. Ήταν αναπάντεχο λοιπόν, όταν η πρώτη της αυτοεκδοτική απόπειρα, οι «Ιστορίες του λαγού Πίτερ», γνώρισαν τεράστια επιτυχία και της άνοιξαν τον δρόμο προς μια επαγγελματική όχι απλώς αποκατάσταση, αλλά και αναγνώριση. 

Συγγραφέας και εικονογράφος με μεγάλη αγάπη στο φυσικό περιβάλλον και τη διατήρησή του, η Potter ξεκίνησε απεικονίζοντας το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούσε. Η αγάπη της αυτή φυσικά εντάχθηκε και στις ιστορίες του Λαγού Πίτερ, όταν οι οικογένειες των μικρών ζώων που ζουν γύρω από τα αγροκτήματα παρουσιάζονται να «απειλούνται» από τον αγρότη ΜακΓκρέγκορ, να «απειλούν» τα ίδια τη σοδειά του, αλλά και να ζουν πλήθος δύσκολων καθημερινών καταστάσεων σαν να ήταν εκείνα οι βασικοί πρωταγωνιστές της υπαίθρου και όχι ο άνθρωπος. Ταυτόχρονα όμως η Potter εικονογραφεί τον τρόπο ζωής της εποχής της –ο Λαγός Πίτερ εκδόθηκε πρώτη φορά το 1902!- τις μεθόδους διαπαιδαγώγησης, αλλά και τις σχέσεις που αναπτύσσονταν ή επιτρεπόταν να αναπτυχθούν.
           
Στην πρώτη ιστορία λοιπόν του βιβλίου «Ο λαγός Πίτερ και οι φίλοι του», ο Πίτερ παρακούει τη μητέρα του και μπαίνει στα χωράφια του αγρότη ΜακΓκρέγκορ, ο οποίος κάποτε είχε πιάσει τον πατέρα λαγό και τον μαγείρεψε. Ως μόνη μητέρα πια θα αναγκαστεί να αφήσει τα παιδιά της μόνα για να πάει να ψωνίσει και φυσικά εκείνα θα ξεσαλώσουν. Ο Πίτερ μάλιστα θα μπει στο χωράφι, θα φάει από τα καρότα του αγρότη και θα ζήσει μια τρομακτική περιπέτεια: ο αγρότης θα τον πάρει χαμπάρι, θα τον κυνηγήσει και ο Πίτερ θα χάσει σιγά σιγά τα ρούχα του μέσα στο κτήμα γλιτώνοντας από τύχη και μόνο το βέβαιο θάνατο.
           
Στη δεύτερη ιστορία ο ξάδερφος λαγός Μπένζαμιν θα βοηθήσει τον Πίτερ να πάρει πίσω τα περισσότερα από τα ρούχα του –παρ’ ότι εκείνος φοβάται πια να πλησιάσει το κτήμα- και τα δύο λαγουδάκια θα κινδυνεύσουν από τη γάτα του αγρότη. Εκείνη τη στιγμή θα τους σώσει ο πατέρας λαγός Μπένζαμιν, ο οποίος θα ρίξει και ένα χέρι ξύλο στον άτακτο γιο του.
           
Και στην τρίτη ιστορία τα λαγουδάκια Φλόπσι θα κινδυνεύσουν από τον αγρότη, ο οποίος θα μαλώσει με τη γυναίκα του για το αν θα τα κάνουν φόδρα ή αν θα τα πουλήσουν στην αγορά, για να βρεθούν προ εκπλήξεως, αφού οι γονείς λαγοί θα προλάβουν να τα σώσουν. Σε αυτή την ιστορία εισάγεται η Τοσοδούλα Ποντικούλα, η οποία στην τέταρτη και τελευταία ιστορία του βιβλίου ενοχλείται συνεχώς από τους απρόσκλητους καλεσμένους που βρίσκουν καταφύγιο στο σπίτι της. Μονάχα όταν τους διώξει όλους και καθαρίσει από την αρχή θα κάνει μια γιορτή για άλλα ποντικάκια, ενώ οι «ξένοι» -οι μη ποντικοί- μπορούν να συμμετέχουν, αρκεί να μένουν έξω από την πόρτα.
           
Στις αρχές του εικοστού αιώνα λοιπόν η διαπαιδαγώγηση ενείχε βία –ας μη γελιόμαστε, και σήμερα πολλοί γονείς κρίνουν σωστό ένα χέρι ξύλο στο άτακτο παιδί-, τα διαφορετικά «είδη» (φύλα και φυλές) έπρεπε να μένουν χωριστά, ενώ η απομάκρυνση από το σπίτι και τις οδηγίες των γονιών πάντα επεφύλασσε θανάσιμους κινδύνους. Και η ίδια η ζωή τότε όμως ήταν πολύ πιο σκληρή και πολύ πιο κυριολεκτική. Ταυτόχρονα όμως μοιάζει σήμερα τα χρόνια εκείνα να ήταν πιο απλά –και ίσως για το λόγο αυτό πιο «εύκολα».
           
Ναι… Δεν ξέρω πόσο έχουν αλλάξει πραγματικά τα πράγματα από τότε, ο Λαγός Πίτερ όμως παραμένει ένα βιβλίο που κουβαλάει πλέον μια νοσταλγική τρυφερότητα για μια εποχή όπου τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα, και ήξερες ποιος είναι ο κακός και ο καλός. Με μια εικονογράφηση που θυμίζει και την αγάπη της Potter για τη βοτανολογία, η συγγραφέας αφηγείται ιστορίες του αγρού, της εξοχής, όταν δίπλα στα χωράφια ή μέσα στα χωράφια ζούσαν λαγοί, ποντίκια, βάτραχοι –όταν και πάλι έψαχναν τρόπους να τους εξοντώσουν προς όφελος των καλλιεργειών, αλλά τουλάχιστον δεν είχαν φτάσει –θέλω να πιστεύω- στα σημερινά επίπεδα× γιατί σήμερα το να δει κανείς βατράχι ή λαγό τουλάχιστον στους αγρούς γύρω από τα αστικά κέντρα μοιάζει λίγο εξωπραγματικό.
           
Εκτός κι αν ανοίξει κανένα σακουλάκι έτοιμη κομμένη και πλυμένη σαλάτα.
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Μπέατριξ Πότερ
Ο λαγός Πίτερ και οι φίλοι του
Μετάφραση: Όλγα Γκαρτζονίκα
εκδόσεις Brain Food
ISBN: 9786188356511
Τιμή: 12,30€
​