του Χρήστου Γκόντζου Αφού μιλήσαμε στο πρώτο μέρος του αφιερώματος για τους εκφραστές και στην ουσία τους δημιουργούς του ρεμπέτικου, θα σταθούμε σε δύο περιπτώσεις προσωπικοτήτων που δραστηριοποιήθηκαν στο μουσικό χώρο λίγα χρόνια μετά την εμφάνιση του ρεμπέτικου. Ο καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο συνέβαλε προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης και της διάδοσης του ρεμπέτικου τραγουδιού και την μετεξέλιξη του σε λαϊκό τραγούδι. Πρόκειται για τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι.
Ο Μίκης Θεοδωράκης οδηγούμενος με τους συγκρατούμενους του στην εξορία και πιο συγκεκριμένα στην Ικαρία, ήρθε σε επαφή με το ρεμπέτικο τραγούδι και για μία ακόμα φορά, παρ’ ότι υπήρχαν προβληματισμοί για το περιεχόμενο των στίχων των τραγουδιών του ρεμπέτικου, ο Μίκης λίγο πολύ απάντησε στην ομήγυρη «μην δίνεται σημασία στους στίχους μόνο η μουσική αυτή είναι πλούσια και εξαιρετική». Δεν αργούν να έρθουν τα «επιφάνια» και ο «επιτάφιος» την χρονολογία του 1960 όπου ο συνθέτης περιλαμβάνει το μπουζούκι στην ενοργάνωση των τραγουδιών του και του δίνει κυριαρχικό σολιστικό ρόλο στα τραγούδια του που είναι γραμμένα πάνω σε λαϊκούς ρυθμούς. Αργότερα παρά τις αντιδράσεις που δέχτηκε ο συνθέτης το 1964 παρουσιάζει το «Άξιον εστί». Ένα λαϊκό ορατόριο σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, δίνοντας στο μπουζούκι πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα μεγάλο σύνολο μουσικών όπως η συμφωνική ορχήστρα και θέτοντάς το φορέα και ερμηνευτή της μεγάλης μας ποίησης. Μιας ποίησης που μέσω του μπουζουκιού και του επηρεασμού του συνθέτη από την ρεμπέτικη παράδοση, θα «περνούσε» στον απλό πολίτη εν τέλει η ποίηση, τραγουδισμένη από λαϊκό στόμα. του Χρήστου Γκόντζου Η λέξη ρεμπέτικο προέρχεται από παραφθορά των λέξεων «ρέμβω, ρεμβάζω» που σημαίνει σπαταλώ τον χρόνο μου αναιτίως. Οι παραπάνω λέξεις μας οδηγούν στην λέξη «ρέμπελος» που είναι αυτός που περιφέρεται ασκόπως και τεμπέλικα.
Το χρονικό εμφάνισης του ρεμπέτικου τραγουδιού στις ελληνικές πόλεις ξεκινάει από το πέρας της μικρασιατικής καταστροφής (1922). Παρ’ όλα αυτά αναζητώντας τις ρίζες του ρεμπέτικου θα πρέπει να τις θέσουμε γεωγραφικά στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα μεγάλα αστικά κέντρα της Τουρκίας, όπως η Σμύρνη και η Κωνσταντινούπολη. Αξιοσημείωτοι χώροι διαμόρφωσης και αναπαραγωγής του πρώιμου ρεμπέτικου τραγουδιού ήταν τα «Καφέ Αμάν» στην Σμύρνη. Ωστόσο χάνεται στα βάθη των αιώνων της συνύπαρξης των ελλήνων με τους ανατολίτες, το ιδίωμα του αμανέ, του μινόρε και του λαϊκού αστικού τραγουδιού στο σύνολό του. Μάλιστα, χαρακτηριστικά σχήματα της εποχής προ της μικρασιατικής καταστροφής στην Σμύρνη είναι οι «εστουδιαντίνες». Οι εστουδιαντίνες στην πρωτόλεια εμφάνισή τους ήταν ένα κουαρτέτο οργάνων (2 μαντολίνα, μια μάντολα και μια κιθάρα). Αργότερα εμπλουτίστηκαν με κλασσικά έγχορδα ακόμα και με χάλκινα πνευστά όπως τρομπέτες. Τα όργανα μέσα από τα οποία πήρε πνοή το ρεμπέτικο τραγούδι στην πρωταρχική του φάση ήταν όλα τα παραδοσιακά όργανα της Ελλάδας του 19ου αιώνα (σαντούρι, κανονάκι, λαούτο, ούτι, βιολί, κλαρίνο και κιθάρα). Το μπουζούκι άρχισε να εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 20 και στις αρχές της δεκαετίας του 30 ως κύριο μελωδικό και σολιστικό όργανο του ρεμπέτικου τραγουδιού. του Χρήστου Γκόντζου Από πού να πιαστεί κανείς και να αρχίσει να μιλάει για την περίπτωση του Νίκου Σκαλκώτα, αυτού του πέρα για πέρα ελληνικού και ευρηματικού συνθέτη που ανανέωσε με την πνοή της τέχνης του το ελληνικό αλλά και το διεθνές ρεπερτόριο της μεγάλης λόγιας μουσικής. Άραγε τι του πρέπει για πρόλογος σε ένα αφιέρωμα που αφορά το έργο και την προσωπικότητα του, ως καλλιτέχνη και δημιουργού; Η αμηχανία και το χρέος που βαραίνει τις συνειδήσεις μας είναι μεγάλα απέναντι στον Νίκο Σκαλκώτα που επέλεξε να μην λησμονήσει την πατρίδα του, αλλά το αντίθετο να την γιγαντώσει μέσα από το έργο και την αντίληψη του για την τέχνη.
Για όσους δεν το γνωρίζουν η τραγικά ετεροχρονισμένη και μερική αποκατάσταση του από την πολιτεία και τους μουσικούς και λόγιους κύκλους της χώρας μας, εκείνου που τόσο πάσχισε για την τελειοποίηση και ωριμότητα της τέχνης του, μας έρχεται ωσάν ενοχικό σύνδρομο ενός μετανιωμένου νεκροθάφτη που έθαψε ζωντανό τόσο το έργο όσο και τον ίδιο τον δημιουργό του. Για να μιλήσουμε όμως και πιο συγκεκριμένα ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας ελπίσουμε ότι στο τέλος θα έχουμε βάλει ένα μικρό λιθαράκι στο μνήμα του αθάνατου Νίκου Σκαλκώτα που κέρδισε με την μεγαλοφυΐα, το ταλέντο, την ακεραιότητα, την τιμιότητα και τις επιλογές του την θέση του δίπλα στα πιο λαμπρά ονόματα του γένους μας και όλων των γενεών. του Χρήστου Γκόντζου Είναι γεγονός ότι ακόμα και άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί επισταμένως με την φιλοσοφία, γνωρίζοντας εις βάθος το στοχαστικό έργο του μεγάλου αυτού Γερμανού φιλοσόφου, αγνοούν ότι ο Νίτσε έχει συνθέσει μουσική. Για την μουσική του κορυφαίου αυτού φιλοσόφου της Εσπερίας θα μιλήσουμε στο παρόν πόνημα και θα αναφερθούμε περιληπτικά και επιγραμματικά στην βαθιά αγάπη του Νίτσε για τον κλάδο αυτόν της τέχνης.
του Χρήστου Γκόντζου Πρώτα απ' όλα, πριν αρχίσουμε να μιλάμε και να διακρίνουμε τα είδη του ρυθμού θα πρέπει να μιλήσουμε για τον ίδιο τον ρυθμό. Την έννοια και την σημασία του. Ο ρυθμός σαν επανάληψη του μέτρου γίνεται αντιληπτός κατά ευκολότερο τρόπο από οπτικής άποψης στην αρχιτεκτονική. Παρ' όλα αυτά ο Πλάτωνας μας δίνει ένα αρκετά πλήρη και περιεκτικό ορισμό για τον ρυθμό, καλώντας ρυθμό "την τάξη της κινήσεως". Η τάξη είναι θεμέλιος λίθος για την οργάνωση της σκέψης γύρω από τον ρυθμό και την κίνηση. Η αταξία της κίνησης είναι το αντίθετο του ρυθμού και έτσι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το χάος στερείται τάξης άρα και ρυθμού. Τώρα όσο αναφορά το φιλοσοφικό ερώτημα αν υπάρχει ο ρυθμός στην φύση η απάντηση που έρχεται εύκολα στα χείλη μας είναι ότι, εφόσον υπάρχει μουσική υπάρχει και ρυθμός.
του Χρήστου Γκόντζου Η δεύτερη συμφωνία του S.Racmaninoff σε Μι ελλάσονα op.27 γράφτηκε στην Δρέσδη κατά τις χειμερινές παραμονές του στην πόλη που ξεκίνησαν το 1906.
Στο παρόν κείμενο θα μιλήσουμε για το πρώτο μέρος της συμφωνίας αυτής, προσπαθώντας να περιγράψουμε με ποιητικό τρόπο όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο έργο , και περιληπτικά περί αυτού μιλώντας, την γιγαντιαία σύλληψη αυτού του αριστουργήματος της κλασσικής μουσικής. του Χρήστου Γκόντζου Πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για την χρήση της συμφωνικής ορχήστρας από τον Μότσαρτ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι μέχρι και την εποχή του κλασικισμού, στην όποια και έζησε ο κατά κοινή παραδοχή, από τους μεγαλύτερους μουσικούς όλων των αιώνων....δεν είχε συμβεί το γεγονός η ορχήστρα να έχει αυτόνομη πλοκή βασισμένη σε εξωτερικούς παράγοντες, συναισθήματα και εν τέλει να έχει κατακτήσει μια παραστατική περιγραφική ισορροπία. Αυτό που μετέπειτα έμελε να γεννηθεί και ο Μότσαρτ είχε μεγάλη συμβολή σε αυτό, ήταν η άφιξη της ισορροπίας μεταξύ φωνητικής και οργανικής μουσικής, γλώσσας και ιδέας
του Χρήστου Γκόντζου Στο σημερινό κείμενο θα κάνουμε μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε από πολλές οπτικές γωνίες ένα από τα σπουδαιότερα έργα μουσικής δωματίου του συνθέτη Περικλή Κούκου. Θα προσεγγίσουμε το έργο ως προς την θεματολογία του, την μορφολογία του, την τεχνοτροπία του και έπειτα θα προσπαθήσουμε να εξάγουμε ένα απόσωμα που να συνοψίζει και να αποδίδει τον ρόλο και την σημασία του έργου για την σημερινή εποχή.
του Χρήστου Γκόντζου Χάνεται στα βάθη των χιλιετιών και των σκοτεινών αρχαϊκών, των ομηρικών χρόνων, η προέλευση αυτού που σήμερα αποκαλούμε ηπειρώτικο μοιρολόι. Στο πρώτο κείμενο της νέας θεματικής της μουσικής στήλης του Θεαθήναι "ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΩΝΤΑΣ", θα μιλήσουμε για την σημασία, το περιεχόμενο, την τεχνική και τέλος θα δώσουμε μια ερμηνεία του νοήματος που πηγάζει από το ηπειρώτικο μοιρολόι.
Ως προς την σημασία, το μοιρολόι είναι μια αρχαία τελετουργία αποχαιρετισμού του εκλιπόντος ανθρώπου από την ζωή. Η σημασία του έγκειται στο πεδίο της μνήμης του νεκρού από τους ζωντανούς και του θρήνου για τον χαμό του. Το μπουκέτο της μουσικής που αφήνεται στο μνήμα του νεκρού προς τιμήν του βίου του, δεν μπορεί να είναι άλλο παρά ο οδυρμός, ο τριγμός , το κλάμα. Κάθε θνητός είναι μοιραίο και αναπόφευκτο ότι θα πεθάνει. Και κάθε βίος είναι γεμάτος από απώλεια και κλάμα. Το μοιρολόι είναι μια μουσική μεταφορά-μίμηση της μοίρας του ανθρώπου στην μουσική τέχνη. |
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ This section will not be visible in live published website. Below are your current settings: Current Number Of Columns are = 2 Expand Posts Area = Gap/Space Between Posts = 10px Blog Post Style = card Use of custom card colors instead of default colors = Blog Post Card Background Color = current color Blog Post Card Shadow Color = current color Blog Post Card Border Color = current color Publish the website and visit your blog page to see the results Archives
March 2024
|
Αλκίφρονος 3 - Κάτω Πετράλωνα
Αθήνα Τ.Κ. : 11835
csmediagr0@gmail.com
theathinaiart@gmail.com
www.theathinaiart.com
Όροι χρήσης: Με βάση το Ν. 2121/93 περί μη αναδημοσιεύσιμου μέρους ή όλου του κειμένου
χωρίς άδεια του υπογράφοντος