Η ΜΕΡΑ ΠΟΥ Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΈΓΙΝΕ ΘΕΣΜΟΣ

του Χρήστου Σούτου

Η 22η μέρα του Αυγούστου είναι σημαδιακή για την ανθρωπότητα. Σαν σήμερα πριν από 156 χρόνια μπήκε ο σπόρος για να δημιουργηθεί το Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου. Η σημερινή της μορφή βέβαια περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό οργανώσεων σε όλο τον κόσμο με κοινούς σκοπούς. Η αρχή, λοιπόν, έγινε το 1863 όταν πέντε επιφανείς Ελβετοί πολίτες αποφάσισαν, με προτροπή και χάρη στις ενέργειες του Ερρίκου Ντυνάν, να ιδρύσουν μια ιδιωτική ανθρωπιστική οργάνωση. Το αρχικό της όνομα ήταν "Διεθνής Επιτροπή για την ανακούφιση των τραυματιών" και πήρε την σημερινή της ονομασία μετά από λίγα χρόνια, το 1876. Πάμε να πάρουμε τα πράγματα από το ξεκίνημα τους. 

Ο Ερρίκος Ντυνάν, στον οποίο οφείλουμε την δημιουργία του μεγαλύτερου ανθρωπιστικού οργανισμού στον κόσμο, ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Προερχόμενος από επιχειρηματική οικογένεια με έντονη φιλανθρωπική δράση, ήταν απολύτως λογικό να του εμφυσήσουν από νωρίς οι γονείς του την αξία της κοινωνικής προσφοράς. Από πολύ μικρός έδειξε ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο προσπαθώντας να ανακουφίσει, μέσω ενός ιδρύματος που ίδρυσε με φίλους του, για τους φτωχούς συμπολίτες τους.

​Μπορεί να μην τελείωσε τις σπουδές του, αλλά η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο παρέμενε πάντα πρώτο μέλημα του. Το 1852 ίδρυσε το ελβετικό παράρτημα της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων (ΧΑΝ), ενώ τρία χρόνια αργότερα συμμετείχε και σε αυτήν της Διεθνούς ΧΑΝ στο Παρίσι. Οι επιχειρηματικές του ανησυχίες τον έφεραν στην Αλγερία όπου αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες από τις τοπικές αρχές. Η πρόθεση του να συναντηθεί με τον Ναπολέοντα προκειμένου να βρει λύση τον οδήγησε στην Ιταλία. Εκεί έγινε μάρτυρας της μάχης του Σολφερίνο η οποία έλαβε χώρα στις 24 Ιουνίου του 1859. Η ζοφερή μάχη ανάμεσα στους στρατούς Γαλλίας, Ιταλίας και Αυστρίας, που στοίχισε την ζωή σε 40.000 άνδρες τον κλόνισε. Ενθυμούμενος το ανθρωπιστικό παρελθόν του, οργάνωσε επί τόπου υπηρεσίες πρώτων βοηθειών για τους τραυματίες όλων των αντιμαχόμενων πλευρών.

Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ, ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ

Ευτυχώς δεν έμεινε εκεί. Έγραψε το έργο "Αναμνήσεις από το Σολφερίνο" το 1862, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το πρώτο μανιφέστο για την δημιουργία του Διεθνούς Κινήματος Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου. Μέσα σε αυτό πρότεινε την δημιουργία ανθρωπιστικών οργανώσεων σε όλο τον κόσμο με σκοπό την πρόληψη και ανακούφιση του πόνου στον πόλεμο και στην ειρήνη, χωρίς φυλετικές ή θρησκευτικές διακρίσεις. Πρότεινε ακόμα και την ψήφιση μιας διεθνούς συμφωνίας για την κάλυψη των τραυματιών πολέμου. Η συμφωνία τελικά υπογράφηκε το 1864 την ίδια χρονιά που ο Ντυνάν ίδρυσε τον Ερυθρό Σταυρό.

​Η περίφημη Συνθήκη της Γενεύης εδραίωσε την υποχρέωση για θεραπεία και βοήθεια προς όλους τους τραυματίες ανεξαρτήτως εθνικότητας και θρησκείας, αλλά και την ουδετερότητα νοσοκομείων, ασθενοφόρων και προσωπικού υγειονομικών υπηρεσιών. Υιοθετήθηκε ως σύμβολο, προς τιμήν της Ελβετίας, ο Ερυθρός Σταυρός με τα χρώματα να είναι της σημαίας της ανεστραμμένα, ενώ την ίδια χρονιά άρχισαν να ιδρύονται σε ευρωπαϊκές χώρες οι πρώτοι Σύλλογοι του Ερυθρού Σταυρού. Λίγα χρόνια μετά η Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και άλλες μουσουλμανικές χώρες προσχώρησαν στην Συνθήκη όμως αποφάσισαν αντί του Σταυρού, που αποτελεί άλλωστε χριστιανικό σύμβολο, να χρησιμοποιούν την Ημισέληνο. 

Η αναγνώριση του εν λόγω συμβόλου έγινε αρκετά χρόνια αργότερα, το 1929, με τροποποίηση της Συνθήκης της Γενεύης. Αργότερα και άλλα κράτη, όπως για παράδειγμα το Ισραήλ που χρησιμοποιεί το Ερυθρό Αστέρι του Δαυίδ, άλλαξαν το αρχικό σύμβολο για δικούς τους λόγους. Για να προλάβει ανάλογες περιπτώσεις, το Διεθνές Κίνημα πρόσθεσε και ένα τρίτο σύμβολο, τον Ερυθρό Κρύσταλλο που έχει την ίδια ακριβώς ισχύ με τον Σταυρό και την Ημισέληνο. 

Ο εμπνευστής του Ερυθρού Σταυρού δυστυχώς δεν είχε καλό τέλος. Πέθανε πάμπτωχος και θα ήταν και λησμονημένος από τον πιο πολύ κόσμο, αν δεν τον ανακάλυπτε ένας δημοσιογράφος ξεχασμένο σε ένα άσυλο στο μικρό ελβετικό χωριό Χέιντεν στην λίμνη Κοστάνς. Το άρθρο του θύμισε σε όλους ποιος ήταν και τι έκανε ο Ερρίκος Ντυνάν για την ανθρωπότητα. Τυπώθηκε σε πολλές χώρες και οδήγησε μετά από λίγα χρόνια, το 1901, στην βράβευση του με το Νόμπελ Ειρήνης. Η ανθρωπότητα, έστω και αργά, απέδωσε τις τιμές που άξιζαν σε έναν από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της. Έφυγε από τη ζωή το 1910 σε ηλικία 82 ετών. Σήμερα το όνομα του κοσμεί πολλά ιδρύματα και νοσοκομεία σε πολλές χώρες της υφηλίου.