ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

18/6/2019

της Μαρίας Σούμπερτ

Τα βιβλία που μιλούν για την απώλεια συνήθως προσπαθούν να προετοιμάσουν τα παιδιά για το ίδιο το τραυματικό γεγονός της απώλειας και όχι τόσο πολύ για τον τρόπο διαχείρισης του του πένθους. Λίγα είναι εκείνα τα βιβλία που με τρόπο απλό και συγκεκριμένο προσπαθούν να διαχειριστούν την επόμενη ημέρα, τον επόμενο μήνα, τον επόμενο χρόνο.

Ένα από αυτά είναι το βιβλίο του Brian Lies «Ο κήπος του Έβαν», όπου ο Έβαν, μια αλεπού, ζει με τον αγαπημένο του φίλο, τον σκύλο του. Η ίδια η ιστορία θα μπορούσε να έχει ως πρωταγωνιστή και έναν άνθρωπο, αλλά η απόσταση που προσφέρει και μόνο η απλή αυτή διαφοροποίηση –αντί για άνθρωπος ο ήρωας να είναι ζώο - είναι αρκετή για να μπορέσει το παιδί να ταυτιστεί, αλλά και να μην «ζήσει» το ίδιο την απώλεια αυτή.

Ο Έβαν λοιπόν θα χάσει το σκύλο του. Η απώλεια αυτή λοιπόν θα τον σοκάρει. Ο ήρωάς μας θα απομακρυνθεί από τον κόσμο, θα τα παρατήσει όλα. Σε ένα ξέσπασμα θυμού θα ξεριζώσει ότι έχει φυτέψει. Ο κήπος που τόσο φρόντιζαν με τον σκύλο του θα γεμίσει αγριόχορτα. Κάποια μέρα όμως θα ανακαλύψει πως και τα αγριόχορτα αξίζουν φροντίδα και θα ανταποκριθεί. Όταν μάλιστα μια κολοκύθα απλώσει τα φύλλα της στον κήπο του δεν θα την κλαδέψει, αλλά θα την φροντίσει και αυτήν. Και όταν έρθει η ώρα θα την πάει στον διαγωνισμό κολοκύθας.

Και μαντέψτε… Εκεί θα γνωρίσει ένα νέο κουτάβι.

Στους πρωτόγονους και ιθαγενείς πολιτισμούς, το πένθος αποτελούσε μια περίοδο απομάκρυνσης από τα εγκόσμια. Οι πενθούντες απομακρύνονταν από την καθημερινότητα και την ρουτίνα και έπρεπε να περάσει μια συγκεκριμένη χρονική περίοδος για να επιστρέψουν στην κανονικότητα. Αντίστοιχα και στην ελληνική παράδοση το πένθος οριοθετείται από τις ημέρες των μνημόσυνων και των άλλων πρακτικών που αφορούν την εμφάνιση του πενθούντα. Οι πρακτικές αυτές δεν σχετίζονται τόσο με την θρησκεία και την πίστη, αφορούν όμως τον μέσο όρο «ανάρρωσης» της ανθρώπινης ψυχής και της ικανότητάς της να μπορεί να στραφεί και πάλι προς την δημιουργικότητα.

Είναι σημαντικό λοιπόν να πενθούμε. Καθένας με το δικό του τρόπο. Γιατί διαφορετικά δημιουργούμε μέσα μας «κρύπτες» και αναθρέφουμε φαντάσματα που ποτέ δεν θα μας εγκαταλείψουν. Ούτε εμάς, ούτε τα παιδιά μας.

Η θεία μου μας έστειλε πριν λίγες ημέρες ένα άλμπουμ με φωτογραφίες της αδερφής της και θείας μου επίσης, που έφυγε πριν κάποιους μήνες. Και το βρήκα συγκινητικό και τόσο απελευθερωτικό.