Φωτεινή Στεφανίδη Εικονογράφος του Μήνα

Γράφει η Μαρία Σούμπερτ

«Σαν ζωντανός οργανισμός που ανασαίνει
​είναι η δουλειά μας».

Κόρη του Γιάννη Στεφανίδη και μαθήτρια του Γιάννη Μόραλη, του Δημήτρη Μυταρά και του Κωνσταντίνου Ξυνοπουλου στην ΑΣΚΤ, η Φωτεινή Στεφανίδη μεγάλωσε μέσα στον χώρο της Τέχνης.

Η εικονογράφησή της έχει την άμεση σφραγίδα της εικαστικού, της γυναίκας εκείνης που ξέρει πώς να στήσει εικαστικά τον πίνακα της, κι ας είναι μικρός, ίσα ίσα για να χωρέσει σε μια σελίδα βιβλίου.

Σε μια τέτοια δουλειά της την συνάντησα κι εγώ, στον «Γάτο που έφυγε με τα χελιδόνια» του Χρήστου Μπουλώτη, και από τότε περιμένω την κατάλληλη στιγμή για να την καλέσω στους Εικονογράφους του Μήνα. Αυτό το Δεκέμβρη, κατά πως φαίνεται, η στιγμή αυτή ήρθε.

«Με την εικονογράφηση ξεκίνησα να ασχολούμαι πριν… ξεκινήσω. Είχα την τύχη να έχω έναν πατέρα που με έβαλε σ’ αυτήν την τέχνη χωρίς ποτέ να μου τη διδάξει. Τον έβλεπα από πολύ μικρή να οργανώνει σελίδες, να φτιάχνει προσχέδια, να ολοκληρώνει εικόνες, να τις επεξεργάζεται με αυτοσχέδιους τρόπους για να τυπωθούν. Όταν ετοίμαζα την διπλωματική στην ΑΣΚΤ όπου σπούδασα πλάι στον Γιάννη Μόραλη και τον Δημήτρη Μυταρά, δίπλα στις σειρές των ενοτήτων που είχα παρουσιάσει τότε (πίνακες, σχέδια) είχα εικονογραφήσει με αρκετές εικόνες (όσα και τα κεφάλαια) την Αιολική γη του Βενέζη. Έτσι, χωρίς να προσβλέπω σε έκδοση. Δεν εκδόθηκε ποτέ η δουλειά αυτή και δεν θυμάμαι καν να την έδειξα στον πατέρα μου. Ο δάσκαλός μου ωστόσο τότε, είχε εκφραστεί: «Θα μπορούσες να τελειώσεις σπουδές μόνο με αυτά τα σχέδια». Τον ευχαριστώ.

Εμπνέομαι από την ίδια τη ζωή μου, τους ανθρώπους που έχω κοντά μου κι αυτούς που δεν έχω πια, τη φύση που παρατηρώ χωρίς σύστημα αλλά συνεχώς. Ακόμη έμπνευση έρχεται από μουσική, από λογοτεχνία. Πιο πολύ όμως από τα μικρά γεγονότα και τις άσημες εικόνες της καθημερινότητας, τις στιγμιαίες εικόνες.

Δυσκολίες έχει η κάθε τέχνη. Να τις λέμε δυσκολίες όμως ή καλύτερα προκλήσεις; Κάθε καινούργια δουλειά θα έχει πολλά προσχέδια, θα έχει δοκιμές, σκέψεις. Πολύ σπάνια θα βγει κάτι με την πρώτη. Προσωπικά αποφεύγω την πεπατημένη. Δεν θέλω καμία δουλειά να μοιάζει με την προηγούμενη, χάνεται το ενδιαφέρον. Σίγουρα υπάρχει ένα ύφος που διέπει το σύνολο της εικαστικής εργασίας που πάλι όμως κι αυτό αλλάζει, ρέει. Είναι από τις μεγάλες χαρές της δουλειά μας αυτό. Σαν ζωντανός οργανισμός που ανασαίνει είναι η δουλειά μας.

Σχέδια για το μέλλον πάντα έχω, άσχετα που πραγματοποιούνται πολλά από αυτά πολύ αργότερα και κάποια καθόλου, μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Τώρα ετοιμάζω παράλληλα δύο εικαστικές σειρές –δεν ξεχωρίζω τη ζωγραφική από την εικονογράφηση, βαδίζουν πλάι πλάι– κι από κοντά μία δική μου δουλειά καθαρά εικονογραφική που την ονειρεύομαι σε πιο ελεύθερη εποχή, ελπίζω όπως όλοι μας να υπάρξει. Αλλιώς, από μισαρχινισμένα στη σχεδιοθήκη υπάρχει σωρός και όταν κάτι τα ξυπνήσει ολοκληρώνονται.

Μερικές δουλειές φαινομενικά ξεχώρισαν. Είτε με την μεγάλη ποσότητα των σχεδίων, είτε με την ιδιαίτερη σχέση με τα κείμενα. Όλη η σειρά των παραδοσιακών παραμυθιών (200 περίπου εικόνες) φανερά σε συμπόρευση με την τότε εικαστική δουλειά μου ξεχωρίζει μέσα μου, με έβαλε για τα καλά στο χώρο. Κατόπιν ανάμεσα σε μικρότερες συνεργασίες, φάνηκε ο Χρήστος Μπουλώτης, ο πιο στενός μου συνεργάτης. Με τα 30 βιβλία που εκδώσαμε μαζί για παιδιά και ενήλικες, οι εικόνες μπορεί να πλησιάζουν τις 1000. Δουλεμένες, κουβεντιασμένες μία προς μία. Τα ολόδικά μου πάλι, όλα βιωμένα, αναγκαία απολύτως ασχέτως έκδοσης ή όχι. Ο Λόρκα, ο Παπαδιαμάντης, ο Άδωνης, ο Έρος. Οι συνεργασίες με Διονύση Σαββόπουλο, Άλκη Ζέη, Ζωή Βαλάση, Παναγιώτη Κουσαθανά, Ιφιγένεια Μαστρογιάννη, Ελένη Σαραντίτη και πολλές άλλες, όλες, να που φτάνουμε να μην μπορώ να ξεχωρίσω καμμία στο τέλος.
​
Η εικονογραφική τέχνη στην σημερινή εποχή με αφήνει συχνά αμήχανη και μουδιασμένη. Βλέπω πολύ την ηλεκτρονική εικόνα, πολλές φορές ενδιαφέρουσα, επηρεασμένη ωστόσο φανερά από ξένα πρότυπα. Αρχίζει και συγχέεται το προσωπικό ύφος, η απόλυτη αναγκαιότητα στην έκφραση και την ολοκλήρωση μιας εικαστικής ενότητας είτε είναι ζωγραφική είτε εικονογράφηση. Αυτό το τελευταίο δεν θέλω που συμβαίνει. Η τέχνη όταν πηγάζει μέσα από την ψυχή του καλλιτέχνη και από τη γη που τον γέννησε πάντα με συγκινεί».