ΑΙΤΝΑ

της Γεωργίας Τσούρου

Διαστημόπλοιο: ένα επανδρωμένο ή μη σκάφος (ή συσκευή) που έχει σχεδιαστεί για να ταξιδεύει στο διάστημα. Οι άνθρωποι γύρω μας μακρινοί πλανήτες έτοιμοι προς ανακάλυψη, τα κινητά στις τσέπες μας σκάφη που μας οδηγούν σε αυτούς και τα μηνύματα στο viber σκάφανδρα που φοράμε οι αστροναύτες για να αναπνέουμε έως να φτάσουμε στον προορισμό μας. Από τον πλανήτη που αφήσαμε πίσω φτάνουν στα αυτιά μας ειδήσεις, ενοχλητικές μόνο παρεμβολές στο σύστημα επικοινωνίας, που ακούμε μεν, αρνούμαστε δε να καταγράψουμε. Η μύτη του πυραύλου δείχνει το στόχο και τα δάχτυλα πληκτρολογούν με μανία εντολές. Αίτνα: το ψηλότερο και πιο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης. Την παραμονή των φετινών Χριστουγέννων εξερράγη, κι εγώ, που διάβασα την είδηση από το κινητό μου στο τρόλεϊ επιστρέφοντας στο γραφείο και χωρίς να δίνω ιδιαίτερη σημασία, στράφηκα δύο λεπτά μετά και πάλι στα μηνύματά μου. Τί θα κάνεις απόψε, χρόνια πολλά, δουλεύεις ακόμα, πού είσαι, άκου να δεις τι έπαιξε. Στο μεταξύ, το βουνό κάπνιζε και χιλιάδες άνθρωποι φοβήθηκαν για τη ζωή τους.

Ο κόσμος ήταν ανέκαθεν μικρός, τόσο όσο έφταναν τα πόδια και το εκάστοτε διαθέσιμο μεταφορικό μέσο του ανθρώπου. Άλογο; Πλοίο; Αυτοκίνητο, τρένο, διαστημόπλοιο; Πιο πέρα δεν είχε. Πλέον είναι τόσο μικρός όσο ο όγκος των δεδομένων που προσφέρει ο εκάστοτε πάροχος κινητής τηλεφωνίας. Ο ανθρώπινος ορίζοντας και η ενσυναίσθηση μετριέται σε bytes και το ζήτημα είναι πόσα θα διαθέσεις στο απομακρυσμένο από εσένα δράμα, και πόσα στο πάρτι που οργανώνεται μέσω Messenger για το βράδυ. Πάντα έτσι ήταν, δεν είναι σήμερα χειρότερα, απλά αιώνες πριν δούλευαν η θρησκεία και οι ψίθυροι, σήμερα δουλεύουν τα alerts στην οθόνη.

Μέσα σε όλα, ο φτωχός συγγραφέας που παλεύει με χαρτί και μολύβι να σου μεταδώσει τον πόνο του άλλου που δεν χωράει σε ένα γραπτό μήνυμα. Διαβάζω την «ΑΙΤΝΑ» του Φώτη Βλαστού, ένα βιβλίο που καταπιάνεται με το ανθρώπινο τσίρκο γύρω από το γεωλογικό φαινόμενο και σκέφτομαι ότι ακόμα και χωρίς οθόνες αφής στα χέρια, οι άνθρωποι πάντα έβρισκαν τρόπους να αποπροσανατολίζονται. Ο  έρωτας, η ματαιοδοξία, η επιβίωση, το καθήκον, η θρησκεία, η πολιτική, όλα προαιώνιοι και περίφημοι λόγοι να αγνοήσεις το βουνό που καπνίζει πίσω από την πλάτη σου, όλα θαυμάσιοι αποπροσανατολισμοί και επιφάσεις αθανασίας, λίγο πριν σε καλύψει η λάβα και «μεταφέρει τα στοιχεία σου με τη ροή του ανόργανου πολτού στην κοίτη του ποταμού Alcantra, και από εκεί στη Μεσόγειο». Ο μικρόκοσμος του καθενός καταπίνει τον μεγάλο κόσμο. «Η οικογένεια που μας δίνεται από τους θεούς είναι σαν τα κάρβουνα μες το καμίνι. Ανάμενα σε καίνε, σβηστά σε λερώνουν. Περνάς στριμωγμένη ανάμεσα σε γονείς και αδέλφια όλη την παιδική σου ηλικία.»

Το βιβλίο είναι δύσκολο και το μήνυμά του ακόμα πιο πολύ. Τί συνέβη πριν, κατά τη διάρκεια και αιώνες μετά την έκρηξη του ηφαιστείου; Γιατί οι άνθρωποι δεν παρατήρησαν τα φαινόμενα, γιατί δεν προφυλάχθηκαν, γιατί επεδίωξαν να συνεχίσουν τις μικρές ζωές τους στους πρόποδες του αναμμένου βουνού, είναι μετρήσιμη η ανθρώπινη αλαζονεία; Στη σημερινή εποχή, ένας γεωλόγος θα επιχειρήσει να απεικονίσει το τέρας, να ερμηνεύσει το γεωλογικό φαινόμενο και να το ακούσει με προσοχή, κάτι που δεν έκανε ούτε ένας από αυτούς που το είδαν με τα μάτια τους να ξεσπά. Ιστορία, φιλοσοφία, γεωλογία, θρησκεία και στοχασμός. Για να διαβαστεί τούτο το βιβλίο θα χρειαστεί να αποβιβαστείτε από τα ΜΜΜ και να κλείσετε οπωσδήποτε το κινητό.

«- Ο καθένας μας είναι ένα δέντρο αποφάσεων, που μέσα του κυκλοφορούν υπερκρίσιμα ρευστά με το ψευδώνυμο «βούληση». Οι αποφάσεις είναι προϊόν πίεσης και θερμοκρασίας, δηλαδή κρίσης. Η πολιτική είναι η διαχείριση των συνθηκών κρίσης. Η ηθική είναι ένας οδικός χάρτης για τον κατευνασμό της κρίσης. Ασαφής, με πολλά κενά. Οι αρχαίοι Έλληνες το έλεγαν «ανάγκη» - Μιλάς λες και κάθε άνθρωπος είναι μια Αίτνα. Μόνο που εκείνη είναι βουνό.»

Μα στα διαλείμματα από την ανάγνωση, να που στρέφομαι στο κινητό, το προσωπικό μου διαστημόπλοιο για τους πλανήτες των άλλων: μοιάζει να έχει δικό του καρδιοχτύπι, δική του βούληση και κρίση. Βράζει, έτοιμο προς έκρηξη σαν Αίτνα όχι από πέτρα και φωτιά αλλά από λείο μέταλλο, γυαλί και κώδικα. Ανθρώπινο είναι, σκέφτομαι χωρίς ίχνος ντροπής και ανοίγω το viber για πέντε μόνο λεπτά θαυμάσιου αποπροσανατολισμού. Μια μυρωδιά καπνού φτάνει στα ρουθούνια μου, μα αγνοώ από που προέρχεται. Υποθέτω θα άναψαν τζάκι οι αποπάνω.
---------------------------------------------------
ΑΙΤΝΑ
ΦΩΤΗΣ ΒΛΑΣΤΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΚΡΗ ΑΡΚΤΟΣ
ISBN 978 960 804 97 6