ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Το δέντρο αποτελεί ένα από τα πιο δυνατά σύμβολα του ανθρώπινου πολιτισμού, συμβολίζοντας την axis mundi, τον άξονα που συνδέει τους τρεις κόσμους –κάτω κόσμο, κόσμο των ανθρώπων και κόσμο των θεών, αλλά και αποτελώντας εικόνα της ίδιας της ζωής και της αναγέννησης. Ως σύμβολο της θηλυκής αρχής, οι κουφάλες των δέντρων αποτελούν συχνά παρομοιώσεις της μήτρας, ενώ συχνά στα δέντρα δίνεται γυναικεία μορφή. Αντίθετα απ’ ότι στον τίτλο του βιβλίου της Αγνής Στρουμπούλης, όπου το δέντρο αναφέρεται ως αρσενικό «Ο δέντρος». Πρόκειται βέβαια για ένα δέντρο που δεν δίνει ζωή, αλλά καθηλώνει, αφού αναφέρεται στο πρώτο παραμύθι του βιβλίου και συγκεκριμένα ως τιμωρία στην απερισκεψία του βασιλιά προς την αδερφή του. Και για να είμαστε ειλικρινής, η τήρηση του νόμου και η τιμωρία είναι καθαρά συμβολικά λειτουργίες «πατρικές».

Και τα φυτά αντίστοιχα συμβολίζουν τη ζωή, το θάνατο και την αναγέννηση, μέσα από την δική τους πορεία στην διάρκεια των εποχών. Κομμάτια της Μεγάλης Μητέρας, αποτελούν αναπαράσταση της γονιμότητας και της αφθονίας, ενώ συχνά «γεννιούνται» από το αίμα ή το σώμα ενός νεκρού θεού ή ήρωα.

Στο πλαίσιο αυτό η επιλογή των παραμυθιών που έκανε η Αγνή Στρουμπούλη από όλη την Ελλάδα, αλλά και από τόπους μακρινούς και ξένους όπως η Κίνα, η Αφρική, η Ρουμανία και η Μάλτα ή γειτονικούς συναισθηματικά και τοπικά, όπως η Κύπρος, το κοινό χαρακτηριστικό τους μπορεί να είναι καταρχήν το δέντρο και το φυτό ως στοιχείο της αφήγησης και της πλοκής, δεν μπορούμε να μην δούμε όμως πως και εδώ τα παραμύθια λειτουργούν στο συλλογικό ασυνείδητο, δίνοντάς μας στοιχεία για κλασικά παραμύθια από την βόρεια Ευρώπη (Ρουμπελστίλσκιν, η Πεντάμορφη και το Τέρας, ο Κοντορεβυθούλης).

Στα 36 +1 παραμύθια της Αγνής Στρουμπούλη ξεχωρίζει το χιούμορ και η ευρηματικότητα. Οι παραδοσιακοί ήρωες πολλές φορές βρέθηκαν πολύ πιο «μπροστά» από εμάς, ενώ ένα χαρακτηριστικό που θα διακρίνει κάποιος είναι και η σκωπτική τους πλευρά, ένα υπόγειο σεξουαλικό υπονοούμενο που θυμίζει σε ορισμένες περιπτώσεις πως μπορεί οι κανόνες στα παλιά τα χρόνια να ήταν πιο αυστηροί, η ανθρώπινη επιθυμία όμως παραμένει πάντοτε η ίδια.

Παραμύθια από την Ήπειρο, την Κάρπαθο, την Κάλυμνο, τον Αίνο, την Ζάκυνθο, τη Σάμο, τη Σκιάθο, τη Θράκη, την Αρκαδία, τη Χίο, τη Μάνη, την Τήνο, τη Σκύρο, την Κεφαλλονιά, το Μεγανήσι, την Ιθάκη, την Λέσβο, τη Μύκονο, τη Ροδόπη, την Κρήτη, την Κω και την Αιτωλοαικαρνανία στοιχειοθετούν την ελληνική παράδοση και μεταδίδουν όχι μόνο τη χαρά της προφορικής παράδοσης και του προφορικού λόγου, αλλά τις έννοιες της οικογένειας, του γάμου, της σχέσης και του έρωτα, της απληστίας, της καλοσύνης και της κακίας –αποτελούν το μέσο έκφρασης της ανθρώπινης φύσης.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αγνή Στρουμπούλη
Ο δέντρος, παραμύθια λαϊκά με δέντρα και φυτά
Εικονογράφηση: Αλεξάνδρα Μπακάλου
εκδόσεις Καλειδοσκόπιο
ISBN: 978-960-471-114-7
Τιμή: 16,90€