ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΣΑΣ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΈΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΈΘΙΜΑ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ

24/12/2018

του Θοδωρή Παπαντωνίου

Όσοι δεν ξέρουν για την μαγεία των Χριστουγέννων -και πιστέψτε μας δεν είναι και λίγοι-αυτές τις ημέρες όταν ακούν για Ευρώπη στην καλύτερη περίπτωση θυμούνται τα ευρώ τους που αναπαύονται ήσυχα - ήσυχα στην Société Générale στο Παρίσι, ανησυχούν για τις στερλίνες τους και ανατριχιάζουν στον ήχο του brexit ή κάποιοι άλλοι ακόμη περιμένουν τον (Σούπερ) Μάριο (ακούει κυρίως στο όνομα Μάριο Ντράγκι) να μειώσει (και άλλο;) τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας…

Για όλους εμάς όμως στο Θεαθήναι και όχι μόνο - και πιστέψτε μας είμαστε πολλοί περισσότεροι- Χριστούγεννα και Ευρώπη ξαφνικά γίνονται ένα και μόνο ένα. Ο Κάρολος Ντίκενς ο μεγάλος παραμυθάς ξετρυπώνει με τον ήρωα του, μία αχνιστή γαλοπούλα με κάστανα και καρύδια και μας περιμένει στο γιορτινό τραπέζι, ο Άγιος Βασίλης ετοιμάζει τα τελευταία δώρα και τα ξωτικά του βάζουν τους σκούφους τους για να έρθουν όσο γίνεται πιο γρήγορα κοντά μας και οι καλικάντζαροι έτοιμοι για σκανδαλιές και να μαγαρίσουν τα γλυκά μας τα οποία κοιτούν πονηρά…

Κάλαντα, γλυκά, παραμυθένιες μυρωδιές, δώρα, χρυσές τρομπέτες, τύμπανα, τρίγωνα και μοναδικές στιγμές όλα μαζί στο ξύλινο έλκηθρο του γενειοφόρου παππού, του Santa Claus, του Saint Nicholas, του Kris Kringle, του Father Christmas, ή πολύ απλά του Άγιου Βασίλη.

10...9...8....7....6...5…4…3…2…1! και φύγαμε για ένα ταξίδι στην Γιαγιά Ευρώπη να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα, σαν παιδιά με ανυπομονησία για τα δώρα, τα γλυκά, το χριστουγεννιάτικο χαρτζιλίκι και την άχνη ζάχαρη των κουραμπιέδων, που τσέπες και ρούχα είναι γεμάτα από αυτή την ασπρόσκονη που δεν προλάβαμε να φάμε και τους τυλίξαμε βιαστικά σε ένα μαντήλι… και που ως δια μαγείας αυτή διαλύθηκε και έγινε χρυσόσκονη, αστερόσκονη σαν και αυτή από το αστέρι της Βηθλεέμ, που οδήγησε τους μάγους στο Χριστό.

Έτσι και εμείς φυσάμε λίγη από την άχνη που έμεινε στα χέρια μας και πετάμε να δούμε πίσω από το τζάμι των παιδικών δωματίων πως γιορτάζει η Ευρώπη τα Χριστούγεννα... Μας βοηθά και ο Ρούντολφ και μαζί του τραγουδάμε... Vive le vent d'hiver στο Παρίσι, Jingle Bells στο Λονδίνο, ή Τρίγωνα - κάλαντα στην Αθήνα…

Αγγλία

Η παράδοση στην Αγγλία -και οι Άγγλοι ζουν για την παράδοση- θέλει το χριστουγεννιάτικο τραπέζι με το γνωστό βικτωριανό του διάκοσμο και πλούτο…

Μοσχομυριστή τραγανή γαλοπούλα και απαραίτητα η σπιτική κρεατόπιτα. Το εορταστικό τραπέζι θέλει εκτός από τα μπιφτέκια με σάλτσα από χοιρινό και την χριστουγεννιάτικη πουτίγκα που ο θρύλος λέει ότι φέρνει καλοτυχία. Η Αγγλία τα Χριστούγεννα είναι γεμάτη Αλεξανδρινά και γκι που κρέμονται στην οροφή του σπιτιού…Πόσο πιο χριστουγεννιάτικη θα μπορούσε να γίνει η ατμόσφαιρα, με τα παιδιά γύρω από το τζάκι να συζητούν και ν' ακούν παραμύθια από τους μεγάλους για το μεγαλείο των Χριστουγέννων. Προσοχή όμως όποιος σταθεί κάτω από τα γκι χαρίζει τα φιλιά του σε όλα τα αγαπημένα του πρόσωπα…

Τα Χριστούγεννα στην Αγγλία τιμούν την παράδοση και έχουν άρωμα τραγανής γαλοπούλας και...πουτίγκας!

Γαλλία

Οι Γάλλοι έχουν τα Χριστούγεννα ως την πιο οικογενειακή γιορτή του έτους. Δεν νοείται οικογένεια να γιορτάσει ξεχωριστά τη γέννηση του Θεανθρώπου και δεν υπάρχει περίπτωση στην Γαλλική οικογένεια ο Άγιος Βασίλης, δηλαδή ο Père Noël (Ο πατέρας των Χριστουγέννων), να μην τους φέρει τα δώρα του λίγο πριν το χαρμόσυνο νέο της γεννήσεως –το βράδυ δηλαδή της 24 Δεκεμβρίου).

Γαλλία όμως, χωρίς γαστρονομικές απολαύσεις είναι σαν να έχουμε χριστουγεννιάτικο δέντρο χωρίς λαμπάκια. Οι Γάλλοι δίνουν μεγάλη σημασία στο «στομάχι» και τα Χριστούγεννα το αποδεικνύουν περίτρανα. Στο εορταστικό τους τραπέζι πρωταγωνιστούν τα θαλασσινά και κυρίως τα στρείδια χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ανήμερα στις 25 Δεκεμβρίου η γαλοπούλα δεν θα βρίσκεται σαν βασίλισσα στο τραπέζι τους. Ως επισκέπτης σε γαλλική οικογένεια τα Χριστούγεννα θα ήταν η μεγαλύτερη αγένεια εάν δεν τους δωρίσετε Αλεξανδρινά, τα οποία αποκαλούν Le poinsettia ou étoile de Noël (Αστέρια των Χριστουγέννων) και τα λατρεύουν.

Για το τέλος αφήσαμε το Καλύτερο, την Galette du roi την πρωτοχρονιάτικη πίτα των Γάλλων που όμως δεν τη κόβουν πρωτοχρονιά αλλά στις 6 Ιανουαρίου. Πρόκειται για ένα μείγμα αμυγδαλόπαστας με φρέσκο βούτυρο που ξετρελαίνει όλους τους Γάλλους. Το Παρίσι, θα θυμούνται όσοι έχει τύχει να μένουν ή να το έχουν επισκεφτεί Χριστούγεννα, ότι μοσχομυρίζει αμύγδαλο και βούτυρο! Σε κάθε φούρνο μπορείτε να αγοράσετε την Galette du roi και μαζί θα σας δώσει ο φούρναρης και ένα χάρτινο στέμμα που θα το φορέσει όποιος βρει το φλουρί που κρύβεται στην πεντανόστιμη και εξαιρετικά λαχταριστή πίτα!

Για τους γκουρμέ Γάλλους τα Χριστούγεννα περνούν από το...στομάχι!

Βέλγιο

Το Βέλγιο - χώρα που λατρεύει τα Χριστούγεννα- ξεκινά την χριστουγεννιάτικη γιορτή της με την ημέρα του Sinterklaas και με τον απίστευτο βοηθό του Zwarte Piet που μοιράζει τα πολύτιμα και υπέρλαμπρα δώρα από σπίτι σε σπίτι.

Τα παιδιά –που όπως πάντα ξέρουν τι κάνουν- έγκαιρα θα κρεμάσουν τις κάλτσες τους στο τζάκι θα αφήσουν σανό και ζάχαρη για το άλογο του Sinterklaas και ο Sinterklaas ή… ο Άι Βασίλης θα τους χαρίσει ότι ακριβώς του ζητήσουν. Το Βέλγιο τα Χριστούγεννα είναι γεμάτο υπαίθριες αγορές όπου με χαμόγελο οι μικροπωλητές θα προτείνουν μοναδικά σουβενίρ.

Τα Χριστούγεννα στο Βέλγιο οι δρόμοι γεμίζουν υπαίθριες αγορές
και χαμογελαστούς μικροπωλητές!

Γερμανία

Γερμανία και Χριστούγεννα είναι δύο αλληλένδετες έννοιες, Πουθενά αλλού στην Ευρώπη οι εορταστικές προετοιμασίες δεν ξεκινούν, όπως στη Γερμανία, τόσο νωρίς και με τόσο ένταση. Γλυκές μυρωδιές από μπισκότα και κέικ σε κάθε γωνιά. Κάθε πόλη έχει τις δικές της ξεχωριστές χριστουγεννιάτικες αγορές που προσφέρουν απλόχερα φρέσκα γλυκά, μοναδικά στολίδια αλλά και ζεστό κόκκινο γλυκό κρασί με μπαχαρικά. Η απόλυτη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα οι δεκάδες αγορές με τα χιλιάδες λαμπιόνια και στολίδια που κάνουν τις γιορτές να ξεφεύγουν από κάθε τι ρεαλιστικό, θυμίζοντας παραμύθι.

Παραμυθένια Χριστούγεννα στη Γερμανία!

Ελβετία

Η παγωμένη Ελβετία έχει το δικό της μοναδικό μερίδιο στη ευρωπαϊκή γιορτή των Χριστουγέννων Φανταστικά έθιμα, παράδοση και Άλπεις συνθέτουν μαγικές χριστουγεννιάτικες στιγμές και έντονες μνήμες.

Στην Ελβετία ξεχωρίζει το γιορτινό στεφάνι και το χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο. Είναι ένα ημερολόγιο 30 ημερών με τελευταία μέρα την 25η Δεκεμβρίου, τη μέρα των Χριστουγέννων. Το Χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο είναι ένα μεγάλο γυάλινο δοχείο σαν βάζο που φέρει αλεξανδρινά και το στόμιο του είναι στολισμένο με 30 μικρά δωράκια τα οποία ανοίγονται ένα - ένα κάθε πρωί, έως ότου κορυφωθεί το εορταστικό κλίμα την παραμονή των Χριστουγέννων. Υπάρχει πιο ωραίος τρόπος προσμονής των Χριστουγέννων; Εδώ ο Άγιος Βασίλης θα γυρίσει μόνο εάν τον φωνάξεις «Samichlaus» και πάντα θα έχει ένα γλυκό ή ένα μικρό παιχνίδι να σου δώσει…

Ιδανική χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα στην Ελβετία με φόντο τις Άλπεις

Ισπανία

Σε καμία άλλη χώρα δεν θα δείτε -πολύ γεμάτα είναι αλήθεια- διακοσμημένα δωμάτια γεμάτα με κλαδιά από πεύκα, μπεζ και κόκκινα αλεξανδρινά, όσο στην Ισπανία. Ιερή στιγμή το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, οι Ισπανοί το ονομάζουν «Noche Buena», όπου όλη η οικογένεια γύρω από το εορταστικό τραπέζι γεύεται την παραδοσιακή και κάπως εξωτική παραδοσιακή κουζίνα με έντονο εορταστικό τόνο.

Η χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα στην Ισπανία ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου την μέρα των Θεοφανίων κατά τη διάρκεια της οποίας οι Τρεις Μάγοι φέρνουν τα δώρα στα παιδιά… Φαντάζεστε κάτι καλύτερο;

Πολύχρωμα και εξωτικά Χριστούγεννα στην Ισπανία...

Ιταλία

Οι Ιταλοί προσπάθησαν και τα κατάφεραν! Μόνο αυτός ο λαός, ο πιο ζωηρός της Ευρώπης, μπορεί και γιορτάζει τα Χριστούγεννα σχεδόν 30 μέρες συνεχόμενα… Η χριστουγεννιάτικη φιέστα ξεκινά από τις 8 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου ημέρα των Θεοφανίων!

Παντού στολίδια, αλεξανδρινά, λαμπιόνια και έντονη εορταστική διάθεση. Η πιο όμορφη στιγμή της περιόδου είναι η 6η Ιανουαρίου κατά την οποία καταφθάνει τη νύκτα (μεταξύ 5-6 Ιανουαρίου) η παλιά καλή και φτωχή μάγισσα Befana, έρχεται και τρώει καρύδια και μπισκότα που της άφησαν τα παιδιά και τους αφήνει δώρα μέσα στις κάλτσες των δώρων.

Προσοχή εάν ήσασταν άτακτοι έστω και μία μέρα την προηγούμενη χρονιά τότε η Befana θα σας αφήσει κάρβουνα στις κάλτσες σας. Πρωταγωνιστή στον εορτασμό των Χριστουγέννων αποτελεί και η Φάτνη της Γεννήσεως που υπενθυμίζει τον Φραγκίσκο της Ασίζης, που ήταν ο πρώτος που δημιούργησε αναπαράσταση της ιστορίας των Χριστουγέννων με αγαλματάκια.

Τρελούτσικα και ζωηρά τα Χριστούγεννα στην Ιταλία!

Νορβηγία

Στη Νορβηγία συνδυάζουν, ίσως και με συμβολικό τρόπο τα Σκανδιναβικά Χριστούγεννα «Jul», με τα αρχαία έθιμα των γεωργών του Χειμώνα αλλά και της εποχής της συγκομιδής.

Ο Julenissen όπως ονομάζεται ο Νορβηγός Άγιος Βασίλης, έχει τα ξωτικά κοντά του και φέρνει δώρα και καλή τύχη στο σπίτι και στο στάβλο με το άλογο και τους ταράνδους. Τα παιδιά που ανυπομονούν να βρουν τα δώρα του Julenissen αφήνουν κοντά στην πόρτα ένα βαθύ πιάτο με κουρκούτι από αλεύρι για να τον κεράσουν και να τον καλοπιάσουν ώστε το δώρο τους να είναι αυτό που πραγματικά ζήτησαν. Η ημέρα των Χριστουγέννων ονομάζεται Julbrod κατά τη διάρκεια της οποίας τα παλιά χρόνια ετοιμάζονταν μέχρι και 60 διαφορετικά πιάτα για το οικογενειακό τραπέζι.

Πιστά στις Σκανδιναβικές παραδόσεις τα Χριστούγεννα στη Νορβηγία

Δανία

Παντού στολίδια και Αλεξανδρινά! Οι Δανέζικες οικογένειες, από νωρίς τον Δεκέμβριο, στολίζουν το σπίτι τους με χειροποίητες κατασκευές και τοποθετούν στο κέντρο της διακόσμησης το παραδοσιακό Αλεξανδρινό στεφάνι με τέσσερα κεριά που συμβολίζουν τις τέσσερις Κυριακές μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων. Στη Δανία συναντάμε επίσης και το «έθιμο του κεριού» που είναι ιδιαίτερα αγαπητό στα παιδιά, αφού εντείνει την ανυπομονησία τους και την περιέργειά τους για τα δώρα που θα πάρουν.

Κάθε παιδί έχει ένα κερί το οποίο χωρίζεται με οριζόντιες γραμμές ή νούμερα στις μέρες που αντιστοιχούν μέχρι τα Χριστούγεννα. Κάθε μέρα το κερί ανάβεται μέχρι να πλησιάσει η επόμενη γραμμή. Έτσι φθάνει η μέρα που θα πάρει και το δώρο του. Όλα τα παιδιά θα πάρουν το δώρο τους εκτός από τα σκανταλιάρικα που μάλλον αυτά θα κάνουν παρέα με τους Δανέζους καλικάντζαρους και αρκετά ζημιάρηδες τους «Julenisser».

Παραμονή των Χριστουγέννων και στο μεγάλο οικογενειακό τραπέζι στο γλυκό η οικοδέσποινα κρύβει ένα μεγάλο αμύγδαλο ο τυχερός στον οποίο θα βρεθεί στο κομμάτι του ανταμείβεται με το «δώρο του αμύγδαλου» ως το γούρι της χρονιάς που θα ακολουθήσει.

Τα Χριστούγεννα στη Δανία μεγάλοι πρωταγωνιστές αναδεικνύονται οι...καλικάντζαροι!

Πολωνία

Και στην Πολωνία τα Αλεξανδρινά κλέβουν την παράσταση. Παντού όμως βρίσκουμε και μικρά - κομψά στολίδια, λαμπιόνια και κλαδιά από πεύκα που δίνουν τον ρυθμό των Χριστουγέννων.

Το βράδυ της παραμονής όλη η οικογένεια κάθεται στο γιορτινό τραπέζι με το λευκό τραπεζομάντιλο που συμβολίζει πολλά στην ηθική και κουλτούρα των Πολωνών. Στο εορταστικό τραπέζι υπάρχει πάντα και ένα πιάτο άδειο σε περίπτωση που κάποιος επισκέπτης εμφανιστεί αναπάντεχα. Σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι τα δώρα επιλέγονται να είναι γενικού ενδιαφέροντος ή χρήσης και τοποθετούνται κάτω από το δέντρο ενώ μοιράζονται από τον νεότερο στη γηραιότερο με τυχαία σειρά.

Οικογενειακά και γεμάτα κομψά στολίδια τα Χριστούγεννα στην Πολωνία

Τσεχία

Στην Τσεχία όλος ο Δεκέμβριος είναι γεμάτος προσμονή για το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Ήδη από την ημέρα της εορτής της Αγ. Βαρβάρας σε όλη τη χώρα κόβονται κλαδιά κερασιάς και διατηρούνται σε μεγάλο γυάλινο βάζο στο καλό δωμάτιο του σπιτιού. Εάν τα κλαδιά ανθίσουν μέχρι τα Χριστούγεννα μαζί τους φέρνουν αισιοδοξία και εύνοια τύχης.

Η ανθοφορία δείχνει επίσης και την προοπτική για γάμο μέσα στην νέα χρονιά. Εννοείται πως και από το τσέχικο εορταστικό διάκοσμο δεν λείπουν τα Αλεξανδρινά που μαζί με τα κλαδιά από τις κερασιές δίνουν έναν εξαιρετικά φολκλορικό τόνο στην χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα.

Ρομαντικά, ανθισμένα και...φολκλόρ τα Χριστούγεννα στην Τσεχία

Σουηδία

Η γιορτή της βασίλισσας του Φωτός της Lucia, που είναι στις 13 Δεκεμβρίου σηματοδοτεί και την εορταστική περίοδο στην Σουηδία. Σε κάθε σπίτι η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας φοράει ένα άσπρο μακρύ φόρεμα και ένα στέμμα με αναμμένα κεριά, ξυπνάει τους γονείς της, τραγουδώντας το παραδοσιακό ιταλικό τραγούδι "Santa Lucia" τους κερνά καφέ, κουλουράκια και ζεστό κρασί με μπαχαρικά.

Το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι γεμάτο από παραδοσιακά πιάτα όπως χοιρομέρι, ζελέ από γουρουνοπόδαρα, lutfisk (λιαστός μπακαλιάρος που σερβίρεται σε κρεμώδη σάλτσα) και χυλός ρυζιού. Επίσης γνωστό είναι και το έθιμο του doppa i grytan (βούτηγμα στην κατσαρόλα), κατά το οποίο όλα τα μέλη της οικογένειας βουτάνε μαύρο ψωμί σε μια κατσαρόλα με ζουμί από χοιρινό, λουκάνικο και μοσχάρι. Τα δώρα τα φέρνει ο Jultomten, ένα ξωτικό που μένει στη σοφίτα του σπιτιού όλο το χρόνο.

Λουσμένα στο φως τα Χριστούγεννα στη Σουηδία!

Φινλανδία

Οι εορτασμοί αρχίζουν από το μεσημέρι της παραμονής των Χριστουγέννων και όλοι ήδη έχουν φροντίσει να στολίσουν το σπίτι τους με Αλεξανδρινά. Η Παραμονή είναι αφιερωμένη στη μνήμη των νεκρών και μια επίσκεψη στο νεκροταφείο της πόλης αποτελεί πατροπαράδοτο έθιμο, όσο θλιβερό και αν ακούγεται. Κατά τη διάρκεια της νύχτας τα καλυμμένα από χιόνι νεκροταφεία εκπέμπουν φως από τα χιλιάδες μικρά κεράκια των επισκεπτών τους.

Α! και μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε το Ροβανιέμι, το υπέροχο χωριό του Άη Βασίλη!