ΣΚΥΛΙΣΙΑ ΖΩΗ

11/7/2019

της Μαρίας Σούμπερτ

Τι είναι ένας Τρίφλινγκ και τι ένας Σελίν ή ένας Ροντ; Και σε ποιο σύμπαν η καθημερινότητα ακολουθεί τρεις ημέρες και τρεις νύχτες για να κάνει τον κύκλο της; Και αυτοί οι γίγαντες τελικά τι είναι, καλοί ή κακοί;

Στο νέο σύμπαν επιστημονικής φαντασίας που μας περιγράφει η Δέσποινα Μάντζαρη, οι φυλές έχουν διαφορετικές ονομασίες, διαφορετική μορφή, ενώ φαίνεται η γλώσσα και η επικοινωνία να είναι ένα μεγάλο εμπόδιο. Η φυλή των Τρίφλινγκ που ζει στις παραγκουπόλεις κρύβεται από τους γίγαντες, τεράστια πλάσματα με μαγικές ιδιότητες, που έχουν μαγέψει τους δράκους για να μην πετάνε, αλλά να τους μεταφέρουν από εδώ κι από εκεί. Είναι εκ φύσεως εχθρικοί απέναντι στους Σελίν, που είναι μια ύπουλη φυλή, αλλά μπορεί να επικοινωνήσει με τους Ροντ, αν βρει κάτι να τους προσφέρει για αντάλλαγμα. Οι Τρίφλινγκ έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη όσφρηση και είναι οι μόνοι που βλέπουν τον Χάκα, αυτόν που φέρνει τον θάνατο. Επίσης είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί έως και εχθρικοί απέναντι στους μαγεμένους Τρίφλινγκ, που τους έχουν «δέσει» με ξόρκια κοντά τους οι γίγαντες.

Όταν λοιπόν ο οκτάχρονος Ρόρι, της φυλής των Τρίφλινγκ, αποφασίσει πως ήρθε η ώρα να γνωρίσει τον κόσμο, όλα θα ανατραπούν. Όχι μόνο για τον μικρό μας ήρωα, αλλά και για τον ίδιο τον αναγνώστη.

Η Δέσποινα Μάντζαρη στήνει στην «Αδέσποτη Πόλη» ένα νέο σύμπαν. Οι πρώτες κιόλας σελίδες δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για το πώς λειτουργεί αυτό το σύμπαν, αν είναι κοντά μας ή μακριά μας, και από πού έχει εμπνευστεί. Αν μη τι άλλο, η ίδια η συγγραφέας μας έχει μάθει πως η επιστημονική φαντασία είναι ο τομέας της. Όταν λοιπόν η ανάγνωση προχωράει και οι τρικλοποδιές που μας έχει βάλει αρχίζουν να διαφαίνονται, η συνειδητοποίηση έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Γιατί στην «Αδέσποτη Πόλη» μην περιμένετε να ζήσετε το σύμπαν του «Σταρ Τρεκ». Δεν θα χρειαστεί να ταξιδέψετε πολύ μακριά. Γιατί αυτοί για τους οποίους ο δικός μας κόσμος είναι ξένος, μακρινός και ακατανόητος, εκείνοι που αποζητούν ένα χάδι, αλλά αδυνατούν να καταλάβουν για ποιο λόγο οι «γίγαντες» συμπεριφέρονται τόσο αλλοπρόσαλλα δεν είναι άλλοι από τους σκύλους που ζουν, κυκλοφορούν, εγκαταλείπονται, βασανίζονται δίπλα μας.

Περί αδέσποτων λοιπόν ο λόγος, στην κυριολεξία μέσα από ένα εξαιρετικό τέχνασμα επιστημονικής φαντασίας κατά το οποίο το παιδί και ο έφηβος αναγνώστης θα μπορέσει να ταυτιστεί με τον μικρό Ρόρι, την Τενού, τον Τζο και την Έλλα. Θα τους ακολουθήσει βήμα βήμα στις αναζητήσεις τους, θα ανησυχήσει όταν τρομάξουν, θα κλάψει όταν χάσουν τον Τζο, θα προσπαθήσει να καταλάβει όταν η Έλλα «μαγευτεί» από μια γιγάντισσα και θελήσει να μείνει μαζί της, θα νιώσει την αγωνία τους όταν ο Ρόρι και η καμένη από βάναυσα παιδιά Τενού βρεθούν στους χώρους μιας φιλοζωικής οργάνωσης ή ενός κτηνιατρείου. Γιατί κι εκεί τα δύο ζωντανά δεν μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει. Θα τα φροντίσουν, θα τα ταΐσουν και θα τα πλύνουν, και αν είναι τυχερά θα βρουν κι εκείνα μια οικογένεια να τα υιοθετήσει.

Η Δέσποινα Μάντζαρη γράφει ένα βιβλίο που χρειάζεται χρόνος για να το αποκωδικοποιήσει ο αναγνώστης του –ίσως αυτός να είναι ο λόγος που οι εκδόσεις Κέδρος το προτείνουν σε παιδιά από έντεκα χρονών. Χρειάζεται χρόνος να φτιάξει τις εικόνες και να τις συνδέσει με τον κόσμο των ανθρώπων, χρειάζεται χρόνος να κατανοήσει πως η ημέρα και η νύχτα χωρίζονται το δικό της σύμπαν σε τρεις μέρες και τρεις νύχτες ανάλογα με το στάδιο του ήλιου και της σελήνης. Πάνω απ’ όλα όμως χρειάζεται χρόνος για να μπορέσουν να καταλάβουν τον συσχετισμό ανάμεσα στους Τρίφλινγκ και τους σκύλους –αφού η ίδια η συγγραφέας δεν «προδίδει» το μυστικό της πριν από το τέλος σχεδόν του βιβλίου. Είναι όμως τόσο άμεση η σχέση που καταφέρνει να δημιουργήσει ανάμεσα στον αναγνώστη και τον ήρωά της, και τόσο έντονη η συναισθηματική κατανόηση όσων συμβαίνουν που θα μπορούσε ίσως να διαβαστεί και από μικρότερα παιδιά. Και το πολύ πολύ αν έχουν απορίες, σας δίνω ένα μικρό γλωσσάρι:

Συμπαγής αέρας: γυαλί
Δράκοι: αυτοκίνητα
Μεταλλικά δέντρα: κολώνες
Άρου: ο ήλιος
Μικροί Άρου: λάμπες στους δρόμους

Τα υπόλοιπα θα τα ανακαλύψουν μόνοι τους. Και ίσως μετά να έχουν μια νέα εικόνα για την τετράποδη εκείνη φυλή που μας κουνάει την ουρά όταν περνάμε από κοντά της.