Μεταλλάξεις vs Εμβολίων

γράφει ο Μιχάλης Λαγάνης

Την ώρα που η Ευρώπη παρακολουθεί «παγωμένη» τη νέα μετάλλαξη του Covid-19 που αρχικά εμφανίστηκε στη Νότια Αγγλία και ήδη παρουσιάστηκε και ο πρώτος ασθενής του νέου στελέχους του ιού και στην Ολλανδία, στην Ελλάδα βρισκόμαστε εν αναμονή της άφιξης των πρώτων 80.000 διπλών δόσεων εμβολίων της Pfizer, στις 26 Δεκεμβρίου με τον εμβολιασμό των πολιτών να ξεκινά την επόμενη Κυριακή 27 Δεκεμβρίου, με μια νοσηλεύτρια στον Ευαγγελισμό και έναν ηλικιωμένο στο νοσοκομείο Σωτηρία να είναι οι πρώτοι Έλληνες που θα εμβολιαστούν με το ελπιδοφόρο εμβόλιο.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι προγραμματισμένο να εμβολιαστεί στις 28 του μήνα, και θα το ακολουθήσουν οι αρχηγοί την υπόλοιπων κομμάτων και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Στόχος της Κυβέρνησης είναι ο αριθμός των Ελλήνων που θα κάνει το εμβόλιο να ανέλθει περί τα τέλη της προσεχούς άνοιξης στο 70% έτσι ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη ανοσία που θα σημάνει και την ελαχιστοποίηση των ασθενών της θανατηφόρου ασθένειας.

Ταυτόχρονα οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι το νέο εμβόλιο της Pfizer που βασίζεται στο γεννητικό υλικο του mRNA, τον μεταφορέα του DNA στα κύτταρα, δεν θα επηρεαστεί από τη μετάλλαξη του ιού, που αυξάνει τη μεταδοτικότητα του, αλλά προς το παρόν δεν έχει διαπιστωθεί ότι έχει μεγαλύτερη θνησιμότητα συγκριτικά με την ήδη υπάρχουσα (που αποδείχθηκε τρεις φορές περισσοτερο θανατηφόρα από την εποχική γρίπη). 
Τι πιστεύουν όμως οι Έλληνες για το εμβόλιο και σκοπεύουν να το κάνουν ; 
 
Τις τάσεις και απόψεις των Ελλήνων στην τρέχουσα χρονική συγκυρία της πανδημίας καταγράφει η νέα, τρίτη κατά σειρά για τον Covid-19, έρευνα του Οργανισμού Έρευνας και Ανάλυσης «διαΝΕΟσις», στο διάστημα 1-10 Δεκεμβρίου, σε πανελλαδικό δείγμα 1.100 ατόμων, σε συνεργασία με την εταιρεία δημοσκοπήσεων Metron Analysis.

 Αυτή τη φορά, μάλιστα, το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε σε συνεργασία με τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και το υπουργείο Υγείας.

Τα ευρήματά της συγκρίνονται και με τις προηγούμενες δύο έρευνες. 
Βάσει αυτών, στα μέσα Σεπτεμβρίου το 42% των Ελλήνων δήλωναν ότι δεν προτίθενται να κάνουν το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, όταν αυτό εγκριθεί από τους αρμόδιους ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς, κι αρχίσει να διατίθεται δωρεάν (άθροισμα των απαντήσεων «σίγουρα όχι» και «μάλλον όχι» στη σχετική ερώτηση).

Λιγότερους από τρεις μήνες μετά, όμως, η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική.

 Το 42% έχει πέσει πλέον στο 27,4%. Σήμερα δύο στους τρεις Έλληνες (66,3%) δηλώνουν ότι θα κάνουν το εμβόλιο (άθροισμα των «σίγουρα ναι» και «μάλλον ναι»). Ένας στους τρεις, μάλιστα, απαντούν εμφατικά «σίγουρα ναι».

Οι απαντήσεις των ερωτηθέντων διαφέρουν στις διάφορες ομάδες του πληθυσμού. Τα ποσοστά αυτών που προτίθενται να κάνουν το εμβόλιο είναι μεγαλύτερα στους πιο ευκατάστατους, καθώς και σε όσους δηλώνουν ότι πάσχουν από κάποιο υποκείμενο νόσημα. Στους ηλικίας άνω των 65, το ποσοστό αυτών που προτίθενται να κάνουν το εμβόλιο φτάνει στο 80,4% - μάλιστα αυτοί που απαντούν «σίγουρα ναι» είναι το 55%.

Πώς άλλαξε τόσο γρήγορα η άποψη ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού; 

Σύμφωνα με τη «διαΝΕΟσις», αφενός η έρευνα του Δεκεμβρίου έλαβε χώρα σε ένα διάστημα όπου η Ελλάδα έχει σταθερά χιλιάδες κρούσματα, περίπου 600 Έλληνες στις ΜΕΘ και περίπου 100 νεκρούς από Covid-19 κάθε ημέρα, οπότε ο υγειονομικός κίνδυνος είναι πολύ πιο έντονος και προφανής. Το σημαντικότερο, ωστόσο, όπως σημειώνει, είναι ότι στις αρχές Νοεμβρίου μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες ανακοίνωσαν ότι τα εμβόλια που αναπτύσσουν ολοκλήρωσαν με επιτυχία την 3η φάση δοκιμών σε δεκάδες χιλιάδες εθελοντές, με αποτελέσματα, μάλιστα, πολύ καλύτερα του αναμενόμενου.

Στο μεταξύ, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα και του Σεπτεμβρίου κι επιβεβαιώνεται και τώρα, στην Ελλάδα δεν φαίνεται να υπάρχει ισχυρό κίνημα αντιεμβολιαστών ή αρνητών του ιού. 

Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων έχει πολύ θετικές απόψεις για τα εμβόλια γενικότερα. Στην ερώτηση «συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη ότι τα εμβόλια σώζουν ζωές», το 94% των ερωτηθέντων συμφωνεί. Μάλιστα, το 61% συμφωνούν «απολύτως».

Από το περίπου 27% που δηλώνουν ότι (σίγουρα ή μάλλον) δεν θα κάνουν το εμβόλιο, η κυριότερη αιτία που αναφέρουν με πολύ μεγάλη διαφορά είναι το ότι «μπορεί να μην είναι ασφαλές ή μπορεί να έχει παρενέργειες». 

Τα ποσοστά των πολιτών που δηλώνουν ότι «δεν υπάρχει ο ιός» ή «δεν εμπιστεύομαι τα εμβόλια» σε αυτή την ερώτηση είναι πάρα πολύ χαμηλά. Όπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis, Στράτος Φαναράς, «ελάχιστοι είναι εκείνοι που αμφισβητούν επί της ουσίας την προσφορά των εμβολίων στη δημόσια υγεία και το λεγόμενο "αντιεμβολιαστικό κίνημα" είναι περιορισμένο με επιδημιολογικούς όρους. Αλλά αν η ενημέρωση των πολιτών δεν είναι ειλικρινής, διαφανής και κατανοητή, μπορεί να σπεκουλάρει στην άγνοια και να καταστεί υπολογίσιμη δύναμη».

Πάντως, είναι γεγονός, κατά τη «διαΝΕΟσις», ότι, αν και πολλοί Έλληνες έχουν ήδη λάβει την απόφαση να κάνουν το εμβόλιο (ένας στους τέσσερις από όσους θα έκαναν (μάλλον ή σίγουρα) το εμβόλιο δηλώνουν ότι θα το έκαναν «από τους πρώτους»), μεγάλο ποσοστό των πολιτών έχουν ακόμα επιφυλάξεις και δισταγμούς. Περίπου οι μισοί από όσους δηλώνουν ότι προτίθενται να κάνουν το εμβόλιο, θα ήθελαν πρώτα να το συζητήσουν περισσότερο με γιατρούς ή συγγενείς.
 
Ενδεικτικό και του κλίματος στην κοινωνία είναι πως το 40,9% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι έχουν κάνει φέτος το εμβόλιο κατά της γρίπης, ένα ποσοστό πολύ υψηλότερο από το σύνηθες. Πράγματι, φέτος η ζήτηση για το εμβόλιο της γρίπης είναι πολύ μεγαλύτερη και ενδέχεται να φτάσει ως και 1 εκατ. περισσότερες δόσεις απ' ό,τι πέρυσι. Μάλιστα, οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες ηλικίας άνω των 65 δηλώνουν πως έχουν κάνει το εμβόλιο της γρίπης.

Όπως είναι αναμενόμενο, από όσους δηλώνουν ότι έχουν κάνει το εμβόλιο κατά της γρίπης, το 84,1% δηλώνουν ότι θα κάνουν και το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι η πλειονότητα των πολιτών πιστεύουν ότι το εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο στη χώρα μας «το πρώτο τρίμηνο του 2021».