ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ Ο ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΤΟΥ III

του Χρήστου Γκόντζου

“Un hommage…”, φόρος τιμής στον Νίκο Σκαλκώτα (παραγγελία της Κ.Ο.Α. για τα 70 χρόνια από τον θάνατο του συνθέτη): Πρόκειται για ένα έργο του Ορέστη Παπαϊωάννου (γεννημένος το 1993). Στο σύνολό του το έργο αποπνέει ενδιαφέρον και εφιστά την προσοχή του ακροατή στο τρόπο χειρισμού του μουσικού υλικού και πως αυτό αναδιανέμεται έξυπνα στην ορχήστρα. Δεν γνωρίζουμε αν το έργο αυτό θα μπορούσε να κλιθεί πρωτότυπο στην σημερινή εποχή, ούτε και αν θα είχε νόημα να στρέψουμε την κριτική μας σε αυτό το δαιδαλώδες πεδίο.

Με σιγουριά όμως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ήταν διακριτό το προσωπικό ύφος που διαπερνούσε όλη την μουσική σύλληψη. Ηχοχρωματικά παιχνίδια, εκτεταμένος έως ηγετικός ρόλος των κρουστών, σόλο βιολί (κάτι που συνήθιζε συχνά ο Σκαλκώτας στα συμφωνικά του έργα), σόλο τσελέστα, διάφωνες αρμονίες, αυξομειώσεις στον όγκο της ορχήστρας και αντίληψη περί κινήσεως και στάσεως ήταν μερικά από τα γνωρίσματα του παραπάνω έργου του Ο. Παπαιωάνου. Όσον αφορά δε τις δυσκολίες εκτέλεσης που περιζώνουν πάντα την νέα δημιουργία...πιστεύουμε ότι η κρατική ορχήστρα Αθηνών έδειξε αρκετή ευαισθησία και ενδιαφέρον για το νέο αυτό έργο…πράγμα που μας χάρισε μια απολαυστική και αξιέπαινη ερμηνεία-εκτέλεση.

ΑΛΜΠΑΝ ΜΠΕΡΓΚ (1885-1935)
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα: Το κονσέρτο αυτό ξεκινάει με τις ανοιχτές χορδές του βιολιού(σολ-ρε-λα-μι) και είναι δομημένο πάνω στα χαρακτηριστικά της τεχνικής του οργάνου. Φυσικά αντικείμενο μας δεν είναι να κρίνουμε την σύνθεση αυτή κάθε αυτή στην παρούσα φάση… έτσι θα αρκεστούμε λέγοντας ότι πρόκειται για έργο δύσκολο στα αυτιά του ελληνικού κοινού λόγω εποχής που γράφτηκε, της τεχνοτροπίας , της κουλτούρας του και μια σειρά άλλων παραμέτρων. Σίγουρα το λοιπόν όμως θα αποδώσουμε φόρο γενναιότητας και τιμής στην κρατική ορχήστρα Αθηνών που παρ’ όλα τα παραπάνω παρουσίασε ένα έργο τέτοιων δυσκολιών. Μιλώντας για την σολίστ στο βιολί Τιάνγουα Γιάνκγ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι μιλάμε για μια ερμηνεύτρια διεθνούς φήμης και σε ότι αναφερόμαστε σχετικά με αυτήν να λαμβάνεται υπ’ όψιν ως κριτική που ξεκινάει από ένα κορυφαίο επίπεδο και πάνω. Ο απαράμιλλος έλεγχος και η εκφραστικότητα στα forte κατά την ερμηνεία του συγκεκριμένου έργου έρχονται σε αντιδιαστολή και σε αντίφαση με τα αδύναμα εκφραστικά της piano. Η ομοιογένεια και η ωριμότητα της όμως στην προσωπική απόδοση και έκφραση της ως σολίστ επί του έργου μας αφήνουν με το παραπάνω ευχαριστημένους και μας πλουτίζουν με μια εμπειρία μουσική, όπου νότες ερμηνείας από την ιδιαίτερη πατρίδα της την Κίνα, τονίζονται στο μνημονικό μας και παραμένουν ζωντανές ακόμα και μετά το πέρας της συναυλίας. Τώρα μιλώντας για το συνολικό αποτέλεσμα που εξέπνεε η ορχήστρα σε συνδυασμό με την σολίστ θα λέγαμε ότι το «δέσιμο» και ο συσχετισμός της ερμηνεύτριας με την ερμηνεία της ορχήστρας ήταν στο όριο του μετρίου προς το καλό. Πράγμα που διαφαινόταν καθαρά από στιγμές μουσικής έντασης της ορχήστρας η της σολίστ ,όπου υπήρχε μια γενική ανακολουθία στην ροή και στην εκφορά των μουσικών φράσεων. Καθώς γινόταν αντιληπτή αυτή η ανακολουθία επίσης, σε στιγμές μιμήσεως του μουσικού υλικού του κονσέρτου. Πάντως στιγμές αμηχανίας δεν υπήρχαν… έτσι κύλησε με αμείωτο ενδιαφέρον το παραπάνω έργο και εκτελέστηκε αρκετά καλά τόσο από την σολίστ όσο και από την ορχήστρα.

ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ (1904–1949)
36 Ελληνικοί χοροί, Σειρά 1:Τα σωστά και τα ωραία tempi δείχνουν ότι υπάρχει αν μη τι άλλο μια επεξεργασία σοβαρή του έργου του συνθέτη. Τα δυναμικά και σωστά ατακαρισμένα φινάλε των χορών μας επιβεβαιώνουν το ίδιο. Το πνεύμα της εποχής του Σκαλκώτα και η ιδιοφυία του στο χειρισμό του υλικού και της ορχήστρας πλανούνται στον αέρα χάρης τις αξιόλογες ερμηνείες των μουσικών της ορχήστρας υπό την καθοδήγηση του μαέστρου. Τώρα κάποιες ετεροχρονισμένες ατάκες και αρυθμίες σε ορισμένα και λίγα σημεία είναι πταίσματα κυριολεκτικά απέναντι στην καλή δουλεία και στην μεστότητα με την οποία κύλησε μέχρι τις συνειδήσεις μας το έργο του Νίκου Σκαλκώτα. Αξιοσημείωτη πινελιά ήταν η αλλαγή tempo προς το γρηγορότερο στον επίλογο των ξύλινων πνευστών στον Ηπειρώτικό χορό. Μιλώντας τέλος για τον γενικό ήχο της κρατικής ορχήστρας Αθηνών θα πρέπει να παρατηρήσουμε το καλό της κούρδισμα, την εκφραστικότητα και τον έλεγχο των δυναμικών της καθώς και το γενικά διαδεδομένο ενδιαφέρον και πάθος στα πρόσωπα των μουσικών κατά την ερμηνεία των Ελληνικών χορών του Νίκου Σκαλκώτα.